Já við Þjóðkirkju - Nei við Ríkiskirkju

Því miður þá er ekki hægt að rökstyðja þessa afstöðu í stuttum pistli en samt skal reyna.  Í þúsund ár hefur kristinn siður verið grundvöllur uppeldis og lífsskoðunar yfirgnæfandi meirihluta landsmanna.  Nú þegar áhrif fjölmenningar eru farin að skjóta rótum í samfélaginu og stjórnsýslunni þá er ekki rétti tíminn að slíta í sundur friðinn sem einn siður í landinu hefur tryggt og áréttað er með þjóðkirkjuákvæði stjórnarskrárinnar.  Þvert á móti ættum við að ganga skrefinu lengra og koma í veg fyrir að önnur trúarbrögð hljóti viðurkenningu og nái að skjóta rótum.  Þar á ég sérstaklega við Islam. Mín persónulega skoðun er sú að eitt af skilyrðum fyrir því að útlendingar fái íslenskan ríkisborgararétt eigi að vera, að þeir viðurkenni þann sið sem hér ríkir og heiti því að virða hann.  Aðgreining eftir trúarbrögðum er óásættanleg en það á ekki að koma í veg fyrir hana með því að leggja niður þjóðkirkjuna eða slá af nokkrum þeim kröfum sem vernda okkur sem þjóð eða tilveru okkar sem þjóðríkis.

Að verða Íslendingur  felur í sér að taka upp íslenskan sið, tungu og venjur.

Hins vegar hugnast mér ekki hvernig kirkjan sem stofnun hefur þróast. Þar finnst mér að breyta megi um áherslur.  Fyrst og fremst er nauðsynlegt að skera á fjárhagsleg tengsl ríkis og kirkju. Í öðru lagi þarf að brjóta upp miðstýringu hins kirkjulega valds og færa það í hendur söfnuðanna og í þriðja lagi þá  þarf að endurskoða guðfræðinámið.  Til að leiða safnaðarstarf á ekki að þurfa sprenglærðan guðfræðing á ofurlaunum. Prestar eiga að þiggja laun frá söfnuðunum en ekki ríkinu og því ætti kirkjan að vera á forræði sveitarfélaga. Þá væri engin mismunun milli embætta.  Jöfnunarsjóður myndi sjá um að fámennari og fátækari sveitarfélög nytu jafnræðis.

Þetta er mín afstaða í stuttu máli og því mun ég segja Já við Þjóðkirkjuákvæðinu í komandi kosningum.

Samviska þjóðarinnar

Illugi Jökulsson er réttnefndur "samviska þjóðarinnar".  Þegar Illugi grætur,  þá grætur þjóðin og þegar Illugi hlær, þá hlær þjóðin.  En einu gleymir Illugi og það er, að hann þarf ekki að bera ábyrgð á geðheilsu þjóðarinnar.  Þjóðin sjálf er stjórnarskrárgjafinn, en ekki stjórnlagaráðið. Stjórnlagaráðið var kosið af einungis 34% kjósenda og átti því ekki að taka sér það vald, að setja þjóðinni algerlega nýja stjórnarskrá.  Þeir hefðu betur látið nægja, að skoða þau atriði, sem þeim var falið í frumvarpinu um stjórnlagaráðið. Þá værum við örugglega í öðrum fasa en núna.  En ef stjórnin þorir að bera þetta frumvarp undir þjóðina og meirihluti þjóðarinnar samþykkir það, þá er hægt að tala um að þjóðin hafi sett sér stjórnarskrá.  Fyrr ekki. Og alls ekki ef aðeins lítill hluti þjóðarinnar sýnir málinu áhuga. Um þetta ættum við öll að geta verið sammála.  Líka Jón Gunnarsson!

Ég varaði við

Árið 2010 skrifaði ég 5 pistla um hugmyndir mínar að nauðsynlegum breytingum á stjórnarskránni. Núna þegar ég les þá aftur vekur það athygli mína hversu sannspár ég var um þær hættur sem ógnuðu helst starfi þess stjórnlagaþings sem þá átti eftir að kjósa.  En ég sagði í lok pistlaskrifanna:

Lokaorð
Nú er lokið þessum skrifum um Stjórnlagaþingið og stjórnarskrár uppkastið að sinni. Öllum frambjóðendum er frjálst að nýta sér þær hugmyndir sem ég hef reyfað, að hluta eða í heild. En ég legg á það þunga áherslu að Stjórnarskrárdrögin verði afdráttarlaus yfirlýsing um sáttmála þjóðarinnar um hvernig hún vill lifa saman í þessu landi. Þetta er algjört grundvallaratriði. það munu koma fram óskir um að fella allskonar áhugamál (umhverfis og friðarsinnar) og hjartans mál (femínistar)og þjóðþrifamál(eignarrétt á auðlindum) inní stjórnarskrána , jafnvel réttlætismál (réttindi homma og lesbía)en þá kemur til kasta þingsins að standa á bremsunni og missa ekki sjónar á takmarkinu. Stjórnarskráin má ekki vekja deilur. Stjórnarskráin er sáttmáli um grundvallarréttindi og skyldur. Ekkert annað

 Núna hefur Stjórnlagaráðið löngu lokið störfum og sent tillögur sínar til Alþingis. Þessar tillögur stendur til að leggja í dóm þjóðarinna.  En það er nú að koma í ljós sem ég varaði sérstaklega við, að um þessar tillögur ríkir alls engin sátt.  Þeir sem gagnrýna finna því helst til foráttu að hér hafi 25 manna hópur tekið sér það vald að skrifa nýja stjórnarskrá fyrir þjóðina án þess að hafa til þess umboð.  Allt tal um að vilji þjóðarinnar hafi komið fram á 1000 manna þjóðfundum er sögufölsun í versta lagi. Staðreyndin er nefnilega sú að meirihluti þjóðarinnar hefur ekkert velt þessum málum fyrir sér enda engin kynning farið fram. Og fyrir það sinnuleysi verður að refsa núverandi stjórnarflokkum.  Ríkisstjórnin hafði tækifæri til að gera svo marga góða hluti en tókst að glutra flestu niður vegna innbyrðis ósamlyndis og flokkadrátta.  En þó að starf stjórnlagaráðs hafi ekki skilað plaggi sem sátt verður um þá er umræðan farin af stað.  Sífellt fleiri leggja nú orð í belg og þótt það taki nokkur ár þá munum við á endanum gera nauðsynlegar breytingar sem meirihlutinn er sáttur við.  En sá tími er einfaldlega ekki kominn.

Fyrir þá sem vilja og hafa áhuga bendi ég á að lesa pístlana mína og samantektina hér.
pistlaskrifin er svo hægt að lesa hér . Þetta eru 5 samhliða pistlar.

Var og verður bastarður

Þá er það ljóst að engar betrumbætur verða gerðar á hinum snöggsoðna frumvarpsbræðingi Stjórnlagaráðs.  Það er miður.  Og það lýsir í raun einbeittum brotavilja að nýta ekki það tækifæri sem þau fengu til að gera orðalagsbreytingar á augljósum annmörkum frumvarpsins.  Ég tel mig hafa merkt vissa óánægju margra fulltrúanna með endanlega útgáfu en þrátt fyrir það er engu breytt.  Þessi aðferðafræði að skila samhljóða niðurstöðu bitnar á trúverðugleikanum og útkoman er bræðingur en ekki heildstætt frumvarp.  Og ég get ómögulega séð hvernig hægt er að klára þetta mál á Alþingi.  Ef þingið ætlar að fjalla um það er tíminn nú þegar orðinn of knappur.   Og að ætla sér að sniðganga eðlilega málsmeðferð og senda þetta frumvarp beint í þjóðaratkvæðagreiðslu sem lög frá Alþingi,  er ekki hægt.  Betra er að halda umræðunni um nýja stjórnarskrá áfram enn í nokkur ár.  Þjóðin og Alþingi eru ekki reiðubúin.  Hafa ekki sett sig inn í þær breytingar sem Stjórnlagaráð boðar og vill það ekki.  Eigum við að láta greinilegan minnihluta kúga meirihlutann í svona grundvallarmáli?  Ég segi nei.

Störfum stjórnlagaráðs lokið

Stjórnarskrá Samfylkingarinnar

Jóhanna Sigurðardóttir er áhugasöm um breytingar á stjórnarskránni.  Í mörg ár stjórnaðist þessi áhugi af raunverulegri lýðræðisást, en í dag gegnir öðru máli.  Jóhanna hefur löngu sagt skilið við hugsjónirnar enda veit hún að alvöru pólitík snýst ekki um hugsjónir.  Henni voru falin völd og þau völd kenndu Jóhönnu að pólitík snýst bara um hagsmuni. Hagsmuni Flokksins, sem svo aftur tryggir áframhaldandi völd.

Þegar Jóhanna tók við forsætisráðherra djobbinu af Geir þá datt henni ekki í hug að nú væri loks tækifæri til að vinna að hagsmunum þjóðarinnar. Það væri tækifæri til að koma auðlindunum undir þjóðina og færa völdin til kjósendanna.  Nei það var ekki það, sem vakti fyrir henni með því að skipa vin sinn Lúðvík Bergvinsson í verktakavinnu við að undirbúa ríkisvæðingu auðlindanna áður en unnt væri að framselja löggjafarvaldið endanlega til Brussel. 

Liður í þessum áformum var þess vegna að gera ákveðnar breytingar á stjórnarskránni. Sérstaklega varðandi heimild til að framselja stjórnarskrárvald til erlendra ríkja (ESB) og ákvæði sem tryggði yfirráð stjórnmálaelítunnar yfir auðlindunum.  Þetta sést ef menn lesa lög um Stjórnlagaráðið.  En þar segir:

Stjórnlagaráð taki sérstaklega til umfjöllunar eftirfarandi þætti:
    1.      Undirstöður íslenskrar stjórnskipunar og helstu grunnhugtök hennar.
    2.      Skipan löggjafarvalds og framkvæmdarvalds og valdmörk þeirra.
    3.      Hlutverk og stöðu forseta lýðveldisins.
    4.      Sjálfstæði dómstóla og eftirlit þeirra með öðrum handhöfum ríkisvalds.
    5.      Ákvæði um kosningar og kjördæmaskipan.
    6.      Lýðræðislega þátttöku almennings, m.a. um tímasetningu og fyrirkomulag þjóðaratkvæðagreiðslu, þar á meðal um frumvarp til stjórnarskipunarlaga.
    7.      Framsal ríkisvalds til alþjóðastofnana og meðferð utanríkismála.
    8.      Umhverfismál, þar á meðal um eignarhald og nýtingu náttúruauðlinda. 

 Allt gekk þetta eftir í afgreiðslu stjórnlagaráðs.  Enda hef ég ekki séð efnislega gagnrýni frá einum einasta samfylkingarmanni á það frumvarp, sem stjórnlagaráð skilaði.  Samfylkingarfólk, sem dreymir um ESB aðild veit, að íslensk stjórnarskrá, sem tryggir hagsmuni Íslands kemur aðeins til með að þvælast fyrir.  Þess vegna var Björg Thorarensen send til að fylgjast með að rétt orðalag væri notað í þetta nýja frumvarp. Orðalag sem heimilar sjálfstæðisafsal Lýðveldisins Íslands.

Jóhanna Sigurðardóttir er sorglegt dæmi um stjórnmálamann sem spillist af valdinu, sem honum er trúað fyrir.  Þess vegna þurfum við að losna við Jóhönnu Sigurðardóttur úr ríkisstjórn og úr pólitíkinni.  Og það er mjög mikilvægt að koma hér á beinu lýðræði og setja inn ákvæði í stjórnarskrá sem takmarkar þaulsetu stjórnmálamanna eins og Jóhönnu,  Steingríms og Ólafs Ragnars. 8 ár ætti að vera algert hámark sem fulltrúi mætti sitja hvort sem er á þingi, í forsetaembætti eða í sveitarstjórn. Um önnur opinber embætti ætti að gilda skemmri tími.  Svo sem varðandi setu í stjórnum verkalýðsfélaga, hjá atvinnurekendum og í stjórnum lífeyrissjóða. Þar ætti hámark að vera 4 ár.  Og ekkert helvítis kynjakvótakjaftæði.  Meira um það í næsta pistli

Segir jafnaðarmenn geta sótt fram

Frumvarp Stjórnlagaráðs gagnrýnt - 2. Kafli -

Í framhjáhlaupi þá má ég til með að gagnrýna uppsetningu frumvarpsins og notkun rómverskra tölustafa til að kaflaskipta því.  Þetta er alger óþarfi og ég ætla bara að nota íslensku aðferðina.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. kafli frumvarpsins ber undirtitilinn "Mannréttindi og Náttúra" og er greinilega eftirlæti stjórnlagaráðsmanna flestra og það sem þeir oftast nefna, sem kaflann sem vantaði og kaflann sem réttlætir allt hitt klúðrið.  Eða þannig virkar það á mig. Þessi kafli inniheldur 30 greinar og því er dálítið mikið í lagt að fjalla um þær allar í einum pistli. En þegar betur er að gáð, þá má og þarf að fella mest af því sem þar stendur út. Og mig grunar að nærvera Freyju Haraldsdóttur í ráðinu hafi litað margt af því sem í 2. kaflann rataði. Og þetta segi ég ekki af vanvirðingu við Freyju eða hennar fötlun.  Heldur þvert á móti gruna ég marga um að hafa ekki tekið henni sem jafningja. Skoðum greinar 6-10.

6. gr.
Jafnræði.
Öll erum við jöfn fyrir lögum og skulum njóta mannréttinda án mismununar, svo sem
vegna kynferðis, aldurs, arfgerðar, búsetu, efnahags, fötlunar, kynhneigðar, kynþáttar, litarháttar,
skoðana, stjórnmálatengsla, trúarbragða, tungumáls, uppruna, ætternis og stöðu að öðru leyti.
Konur og karlar skulu njóta jafns réttar í hvívetna.
7. gr.
Réttur til lífs.
Allir hafa meðfæddan rétt til lífs.
8. gr.
Mannleg reisn.
Öllum skal tryggður réttur til að lifa með reisn. Margbreytileiki mannlífsins skal virtur í hvívetna.
9. gr.
Vernd réttinda.
Yfirvöldum ber ætíð að vernda borgarana gegn mannréttindabrotum, hvort heldur sem brotin
eru af völdum handhafa ríkisvalds eða annarra.
10. gr.
Mannhelgi.
Öllum skal tryggð mannhelgi og vernd gegn hvers kyns ofbeldi, svo sem kynferðisofbeldi,
innan heimilis og utan.

Þarna færi betur að hafa bara eina grein, 6.grein sem hljóðaði til dæmis svona:

6. gr.
Jafnræði.
Allir þegnar þessa lands, sem ekki hafa brotið gegn lögum og ekki sæta refsingu, skulu jafnir fyrir lögum og skulu njóta mannréttinda án mismununar, svo sem vegna kynferðis, aldurs, arfgerðar, búsetu, efnahags, fötlunar, kynhneigðar, kynþáttar, litarháttar, skoðana, stjórnmálatengsla, trúarbragða, tungumáls, uppruna, ætternis og stöðu að öðru leyti. Konur og karlar skulu njóta jafns réttar í hvívetna.

 Feitletrunin er mín viðbót. Það sem fellur brott eru ágætis markmið en því miður eiga þær viljayfirlýsingar ekkert erindi í stjórnarskrá.  greinar 11-17 eru marklausar eins og þær eru settar fram. Friðhelgi einkalífs er ekki hægt að tryggja í stjórnarskrá. Ef það væri hægt þá þyrftum við ekki lögreglu. Rétt barna er heldur ekki hægt að tryggja án þess að brjóta á rétti foreldra og forráðamanna. Við verðum að sýna umburðarlyndi fyrir mannvonsku og varast að binda pólitíska rétthugsun í stjórnarskrá.  Eins er það með eignarréttinn. Eignarréttur er lögfræðilegt hugtak sem ekki á heima í stjórnarskrá.  Skoðana og tjáningarfrelsi sem og frelsi fjölmiðla þurfa að vera settar skorður. Alla vega þannig að ábyrgðar sé gætt.  Frelsi menningar og mennta eins og sett fram í 17. grein er líka vanhugsað og hefur engan tilgang.

Þá komum við að ákvæðum um trúfrelsi og kirkju.  Trú og trúrækni fellur undir friðhelgi einkalífs og þess vegna ofaukið í þessum kafla. Sama á við um einhverja sérstaka ríkiskirkju og ríkistrú.

20 og 21. grein sem fjalla um félaga og fundafrelsi eru hinsvegar nauðsynlegar.
Greinar 22-26 falla hins vegar undir pólitíska stefnumörkun hverju sinni og ég er ekki sannfærður sósialisti svo ég segi pass. 

Greinar 26-27-28 falla undir mannréttindi og þess vegna ætti að vera óþarfi að hnykkja sérstaklega á því.  Betra væri að hafa ákvæði sem beinlínis gerðu stjórnvöldum skylt að víkja, sem uppvís væru að brotum á mannréttindum því það er greinilega hugsunin á bak við þessar greinar.

29. greinin er óþörf. Fyrir ómannlega hegðun á að refsa á ómannúðlegan hátt.
30. greinin er óþörf. Afturvirkar refsingar geta átt rétt á sér undir sérstökum kringumstæðum
31. greinin er óþörf. Ef við viljum stofna her eða heimavarnarlið þá verður að vera hægt að manna það.

32. greinin  er óþörf. Það dytti engum í hug að spilla menningarverðmætum
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Og þá erum við komin að kjarna málsins sem eru ákvæðin um Náttúruna, umhverfið og auðlindirnar . Þar vil ég fyrst taka fram að mér finnst það hefði átt að hafa þessar 3 greinar í sérkafla um Umhverfi og auðlindanýtingu og hann hefði átt að vera í frumvarpinu sem viðauki. Og ekki síst finnst mér þessi hluti hefði átt að vera mun ítarlegri og nákvæmari varðandi skilgreiningar á auðlindum annars vegar og hefðbundnum hlunnindum hins vegar.  Á þetta hef ég marg oft bent við litlar undirtektir.  En ég tel skilgreiningu á nytjastofnum í hafinu stangast á við alþjóðalög um frumbyggjarétt og sjálbæra nýtingu á sjávarfangi og fugli.  Alla vega er umræðan ekki komin á það stig að hægt sé að binda þessar greinar í stjórnarskrána.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Að mínu mati á ákvæði um dýravernd ekki heima í stjórnarskrá.  Þess vegna felli ég 36. greinina á brott. Hugsunin er eflaust góð sem að baki hennar liggur en enn og aftur, sumt á bara ekki heima í stjórnarskrá heldur miklu fremur í alþjóðasáttmálum.  Þar vísa ég til sáttmála sem eru til og fjalla um réttindi barna sem og réttindi dýra. 

Frumvarp Stjórnlagaráðs gagnrýnt -1. Kaflinn-

Einhver aðjúnkt við Háskólann, lét hafa eftir sér að það vantaði alla lögfræði í frumvarpið.  Þetta finnst mér furðuleg staðhæfing. Engu líkara en aðjúnktinn hafi alls ekki lesið þetta frumvarp. Því mér finnst eitt meginkenni þessa frumvarps vera sú staðreynd að það er endurskoðun á stjórnarskrá en ekki sáttmáli sem til grundvallar. Í frumvarpinu, er rauði þráðurinn undantekningar frá aðalreglum.  Og hvað er það annað en lögfræði.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Höldum áfram að gagnrýna.

1. Kaflinn fjallar um undirstöðurnar. En strax þar fatast mönnum flugið.Það vantar samhengið. Það vantar kaflann um Alþingið, forsetann og dómstólana.  Og hvernig velja á fulltrúa til að fara með framkvæmdavald, löggjafarvald og dómsvald.  2. greinin er hálf vængstýfð af þessum sökum.

2. gr.
Handhafar ríkisvalds.
Alþingi fer með löggjafarvaldið í umboði þjóðarinnar.
Forseti Íslands, ráðherrar og ríkisstjórn og önnur stjórnvöld fara með framkvæmdarvaldið.
Hæstiréttur Íslands og aðrir dómstólar fara með dómsvaldið.

Hvað eiga menn við með "önnur stjórnvöld"  og "aðrir dómsstólar"?  Svona samhengisleg röðun og óljóst orðalag á ekki að nota.  Síðan staldra ég við 4. grein

 4. gr.
Ríkisborgararéttur.
Rétt til íslensks ríkisfangs öðlast þeir sem eiga foreldri með íslenskt ríkisfang. Ríkisborgararéttur verður að öðru leyti veittur samkvæmt lögum.
Engan má svipta íslenskum ríkisborgararétti.
Íslenskum ríkisborgara verður ekki meinað að koma til landsins né verður honum vísað úr landi. Með lögum skal skipað rétti útlendinga til að koma til landsins og dveljast hér, svo og fyrir hvaða sakir sé hægt að vísa þeim úr landi.

 Greinin fjallar um ríkisborgararétt og þess vegna á ekki að nota hugtakið "ríkisfang" jöfnum höndum án skýringar. Eins færi betur á því að skýra nánar hvernig ríkisborgarréttur myndast. Síðustu málsgreininni er svo algerlega ofaukið. 

5. greinin fjallar um skyldur borgaranna en í frumvarpinu er lítið um þær skyldur fjallað.

 5. gr.
Skyldur borgaranna.
Stjórnvöldum ber að tryggja að allir fái notið þeirra réttinda og þess frelsis sem í þessari
stjórnarskrá felast.
Allir skulu virða stjórnarskrá þessa í hvívetna, sem og þau lög, skyldur og réttindi sem af
henni leiða.

Um skyldur stjórnvalda þarf varla að fjölyrða í grein sem varðar borgarana. Og endurtekningin á því sem þegar var á blað sett í aðfaraorðunum er leiðinleg tvítekning. Þessa grein þarf að skrifa uppá nýtt

Frumvarp Stjórnlagaráðs gagnrýnt -Aðfaraorðin-

Ég skora hér með á alla að tjá sig um þetta frumvarp sem nú er til meðferðar hjá stjórnskipunarnefnd Alþingis. Hvort sem við erum því meðmælt eða andvig, þá er það borgaralegur réttur allra Íslendinga að tjá sig um stjórnarskrána og þær breytingar sem þarf að gera á henni.  Stjórnarskráin kemur okkur öllum við.  Stjórnarskráin er ekki einkamál Sjálfstæðisflokksins eða lögfræðingafélagsins eða núverandi ríkisstjórnar eða þeirra ~30 einstaklinga sem komu að gerð þess frumvarps sem hér er til umræðu. Þá er ég að tala um stjórnlaganefndina og stjórnlagaráðið.

Stjórnarskráin er sáttmálinn.  Stjórnarskráin leggur línurnar.  Stjórnarskráin inniheldur leiðbeiningarnar sem allir eiga að þekkja og virða og fara eftir.þess vegna skiptir megin máli að hún sé rituð á skiljanlegu máli og innihaldi ekki hugtök sem ágreiningur er um hvernig ber að túlka.

Í frumvarpi stjórnlagaráðs er fullt af óljósum hugtökum, sem  ekki hefur verið hirt um að túlka. Ég ætla að fara hér í þessum og næstu pistlum yfir það sem mér finnst athugavert.

Frumvarpinu er skipt í 9 kafla sem innihalda 114 greinar. Þetta er óþarflega ítarlegt að mínu mati.  Þarna hefði átt að sleppa  flestu því sem ekki er hægt að túlka sem bein fyrirmæli. Óskhyggja og óljósar yfirlýsingar eiga ekkert erindi í stjórnarskrá. Tökum fyrst Aðfararorðin.  En þar segir:

Við sem byggjum Ísland viljum skapa réttlátt samfélag þar sem allir sitja við sama borð.
Ólíkur uppruni okkar auðgar heildina og saman berum við ábyrgð á arfi kynslóðanna, landi og sögu, náttúru, tungu og menningu.

Ísland er frjálst og fullvalda ríki með frelsi, jafnrétti, lýðræði og mannréttindi að hornsteinum.

Stjórnvöld skulu vinna að velferð íbúa landsins, efla menningu þeirra og virða margbreytileika
mannlífs, lands og lífríkis.
Við viljum efla friðsæld, öryggi, heill og hamingju á meðal okkar og komandi kynslóða. Við
einsetjum okkur að vinna með öðrum þjóðum að friði og virðingu fyrir jörðinni og öllu mannkyni.
Í þessu ljósi setjum við okkur nýja stjórnarskrá, æðstu lög landsins, sem öllum ber að virða

Þetta er illa grunduð moðsuða. Endurskoðuð gæti greinin hljóðað svona:

1. Ísland er frjálst og fullvalda ríki með frelsi, jafnrétti, lýðræði og mannréttindi að hornsteinum.
   
2. Íslensk þjóð ber sameiginlega ábyrgð á vernd lands, tungu, sögu og menningu.
   
3. Framsal frelsis og fullveldis lands og þjóðar má aldrei að hluta eða öllu leyti í lög leiða.
4. Stjórnarskrá lýðveldisins er undirstaða allra annarra laga og hana ber öllum Íslendingum að virða
5. Um brot gegn stjórnarskránni skal setja sérstök lög sem ákveði hvernig með skuli fara

Í næsta pistli ætla ég að fjalla um 1.kaflann, sem auðveldlega má laga

Glötuð tækifæri

Við hrun þjóðfélagsins og gildanna árið 2008 gafst ómetanlegt tækifæri til að staldra við og byggja upp nýtt og betra samfélag. Þetta tækifæri er núna gengið okkur úr greipum.  Í stað þess var farin sú leið að endurreisa gamla spillta kerfið á fúnum stoðum flokksræðis og samtryggingar spilltra stjórnmálamanna sem ganga erinda sérhagsmuna og auðhyggju en láta sig minna varða fjárhagslega velferð þorra þegnanna og rétt þeirra til sjálfsbjargar.  En kannski eru ráðamenn ekki jafn spilltir og mörgum virðist vera.  Kannski eru þeir bara svona heimskir!  Og það er margfalt verra. Því það stenst heimskunni enginn snúning.  Enda tekur heimskinginn engum rökum heldur veður áfram fullkomlega sannfærður um að enginn sé honum fremri. Þetta hlýtur að vera skýringin á öllum þeim endalausu axarsköftum sem meirihluti alþingis ber ábyrgð á frá hruni.

Í þessu ljósi er fullkomlega galið að vera að hræra í grundvallarsáttmálanum sem er stjórnarskráin.  Enda er afurð Stjórnlagaráðs illa unninn bræðingur þar sem tilgangurinn var látinn helga meðalið. Það kann aldrei góðri lukku að stýra. Þegar stefnt er að bestu mögulegri útkomu þá nota menn ekki lægsta samnefnarann. Ég gæti svo auðveldlega skrifað 100 greinar eins og Gísli Tryggvason um tillögur Stjórnlagaráðs, en ég ætla ekki að gera það. Hins vegar vil ég hvetja alla til að kynna sér frumvarpið á gagnrýninn hátt. Til að auðvelda mönnum yfirlesturinn og vinnu með textann, þá hef ég útbúið tvenns konar útgáfur af frumvarpinu. Í fyrsta lagi þá tók ég upprunalega pdf skjalið og bætti inní það bókamerkjum í samræmi við yfirlitið. Einnig gerði ég mögulegt fyrir lesendur að bæta inn eigin athugasemdum. Í öðru lagi þá tók ég mig til og bjó til rafbók sem hægt er að lesa í til þess gerðum lestölvum sem notast við epub format.  Það er í raun ámælisvert að þetta hafi ekki verið gert strax í upphafi af ráðinu sjálfu.  En eins og kunnugt er, þá hefur engin kynning farið fram á frumvarpinu, hvorki af hálfu Stjórnlagaráðs né stjórnvalda og engin umræða á þingi heldur.

Öll þessi vinna og yfirlega hefur svo orðið til þess að ég tel mig þekkja frumvarpið og greinagerðina það vel núna, að ég get ekki með nokkru móti samþykkt að það fari í þjóðaratkvæðagreiðslu óbreytt. Bara það, að það er engin tilraun gerð til að útskýra hugtök sem notuð eru, leiðir af sér óskýran texta fullan af mótsögnum og endutekningum sem aftur er afleiðing þeirra hópavinnu sem einkenndi starf ráðsins.  Einnig er sláandi að þau hugtök sem mest eru notuð í orðræðunni varðandi núverandi stjórnarskrá koma varla fyrir í þeirri nýju. Þar er til dæmis hvergi minnst á landráð né viðurlög við brotum gegn stjórnarskránni. Og Það er aðeins minnst á ábyrgð, á 5 stöðum og ráðherraábyrgð á 3 stöðum. Hins vegar er heil grein sem fjallar um ábyrgð forseta og nokkrar sem fjalla um hvernig hægt er að setja forsetann af..  Eins má nefna mannréttindakaflann sem dæmi um atriði sem eru meira í ætt við viljayfirlýsingar og óraunhæfar væntingar heldur en ótvíræð fyrirmæli. Enda hefur engin umræða farið fram um það hvernig stjórnarskráin á að vera.  Þjóðfundurinn gaf enga línu í þá átt þótt menn séu með þær eftiráskýringar núna. Ég er þeirrar skoðunar að við þurfum nýja stjórnarskrá sem yrði um leið grunnur að nýju lýðveldi þar sem grunnstefið væri beint lýðræði og valddreifing. Þessi bræðingur sem nú liggur fyrir getur aldrei orðið grunnur til sátta. Því miður

Handarbakavinna og algjört klúður

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Frumvarp Stjórnlagaráðs med skyringum.pdf
• Frumvarp til stjórnarskipunarlaga 2011 - med skýringum.epub

Þurfum sjálfstæðan Stjórnskipunar og eftirlitsdómstól

Það er mannlegt að sópa óþægilegum ákvörðunum undir teppið. Í því ljósi er líka skiljanlegt að hjá Alþingi ríki svipað hugarfar. Sá er bara munurinn að hjá þeim er teppið kallað Stjórnskipunar og eftirlitsnefnd.  Nú þegar hafa þingmenn sópað þangað þeim erfiðu málum sem þeir treysta sér ekki til að fjalla um og hvað þá að afgreiða. Þar eru að finna mál eins og frumvarp Stjórnlagaráðs frá því í fyrra sem og tillögu meðvirknisfíklanna um að gefa Geir Haarde eftir sakir án þess að gefa honum færi á að bera af sér sakir og nú í dag heyrði ég á mæli margra þingmanna að réttast væri að sópa tillögunni um skipan rannsóknarnefndar um starfsemi lífeyrissjóðanna líka undir teppið!

Breytingar á stjórnarskránni eru löngu orðnar nauðsynlegar.  En ég er ekki sammála stjórnlagaráði um að hennar tillögur eigi að fara í þjóðaratkvæðagreiðslu óbreyttar eins og Þorvaldur Gylfason og Lýður Árnason hafa krafist. Ég tel einnig að hægt sé að gera umbætur á stjórnskipuninni án þess að fella þær umbætur inn í stjórnarskrána.  Til dæmis að koma hér á fót Stjórnskipunar og Eftirlitsdómstól til hliðar við hið almenna dómskerfi. Tilgangur slíkrar stofnunar væri að skera úr um túlkun lagafrumvarpa, sem ágreiningur væri um. Sem og að taka yfir hlutverk umboðsmanns Alþingis. Einnig væri hægt að kvarta við þennan dómstól ef ráðherra færu offari gagnvart ákvæðum stjórnarskrárinnar eins og alltof oft hefur komið upp á síðari árum.  Það er ekkert sem mælir gegn slíku.  Það þarf ekki að binda slika tilhögun í stjórnarskrá.

Hæstiréttur er í dag með hægri slagsíðu og Björg Thorarensen er ekki stjórnvald þótt góð sé. Við þurfum þess vegna breytta skipan og svona stofnun myndi breyta heilmiklu fyrir Alþingi og veita ríkisstjórn aðhald.