Svona vinnur kerfið

Eitt af því sem ég hef sterkar skoðanir á eru neytendamál og sérstaklega neytendaréttur.  Þar er pottur brotinn eins og öllum ætti að vera ljóst í kjölfar uppljóstrana um kadmíum, iðnaðarsalt og skaðlegar sílikonfyllingar í brjóstum útlitsdýrkenda. Að ég tali ekki um ólögleg neytendalán og ólöglega gjaldtöku ríkis og sveitarfélaga og svívirðilega verðskrá lögmannafélagsins. Allt eru þetta málefni sem varða okkur sem neytendur vöru og þjónustu.  En samt sýna fáir þessum málum áhuga ef frá er talið hefðbundna viðtalið  við Runólf Ólafsson, hjá F.'I.B, sem alltaf er spilað í hvert sinn sem bensín og olía hækkar í verði.  

En til þess að vera virkur neytandi þá þarf að láta verkin tala og upplýsa viðkomandi aðila um það sem manni finnst betur mega fara. Stundum er brugðist vel við slíkum kvörtunum og gerðar úrbætur en stundum lendir maður á eintómum þvergirðingum eins og þetta dæmi um samskipti mín við Neytendastofu sannar.

Málavextir voru þeir að í kjölfar umræðu á siðasta ári um hið norræna hollustumerki, Skráargatið, þá tók ég eftir auglýsingu frá Mjólkursamsölunni í byrjun janúar þar sem þeir auglýsa vörulínuna Skyr.is undir þessu hollustumerki. þar sem ég vissi að ísland var ekki aðili að þessu norræna samstarfi þá ákvað ég að tala við neytendastofu og fá þeirra álit. Svörin komu á óvart því viðkomandi sérfræðingur kannaðist ekkert við þetta hollustumerki og gat því lítil svör gefið en bað mig samt að senda sér email, hvað ég gerði og hljóðaði svona:

From:        [e-mail] 
To:        <[e-mail]> 
Date:        25.01.2012 13:57 
Subject:        skyr.is 


Komdu sæll Sigurjón,  Ég sendi þetta erindi í kjölfar símtals um sama 
efni. Erindið er að vekja athygli á vafasamri notkun Mjólkursamsölunnar 
á sætuefninu aspartam í framleiðslu á skyrdrykkjum og jógúrt sem 
markaðssett eru af fyrirtækinu sem heilsuvörur.  Einnig vil ég vekja 
athygli á nýjum umbúðum á vörum sem framleiddar eru undir merki skyr.is, 
en þar flaggar Mjólkursamsalan, hinu norræna Skráargati, og er með því 
að blekkja grunlausa neytendur um að varan uppfylli einhverja staðla um 
hollustu. En svo er ekki eins og notkunin á aspartam í stað sykurs og 
ávaxtasykurs, sannar.(Fyrirtækið hafði verið gagnrýnt fyrir óhóflega 
notkun á viðbættum sykri)
http://www.ms.is/Frettir/778/default.aspx
Ég óska eftir að Neytendastofa skoði málið og láti þá alla sem málið 
varðar vita af þessari kvörtun.
Virðingarfyllst
Jóhannes Laxdal
kt 150752-2219
Laufásvegi 22
101 Reykjavík

 Eftir að þetta skeyti mitt hafði svo farið á milli manna í þessari stofnun fæ ég eftirfarandi svar:

Sæll Jóhannes. 
Reglurnar um norræna Skráargatið hafa ekki verið settar hér á landi. Hinsvegar hefur verið lögð fram þingsályktunartillaga um þær sem er nú til umfjöllunar hjá atvinnuveganefnd þingsins. Sjá hér: 
Tillagan: http://www.althingi.is/altext/139/s/0831.html 
Ferillinn: http://www.althingi.is/dba-bin/Aferill.pl?ltg=140&mnr=22 
Neytendastofa þekkir ekki hvort sú vara sem þú bendir á uppfylli næringarviðmið Norrænu skráargatsreglnanna. Hins vegar má gera ráð fyrir að Mjólkursamsalan hafi ekki markaðssett vöruna að óathuguðu máli. Ef þig grunar að varan uppfylli ekki skilyrðin bið ég þig um nánari skýringar (þ.e. hver skilyrðin eru og hvaða skilyrði séu brotin) svo hægt sé að meta hvort ástæða sé til aðgerða af hálfu stofnunarinnar vegna villandi viðskiptahátta. 
Að öðru leyti bendi ég þér á að beina öllum almennum fyrirspurnum varðandi Skráargatið til viðeigandi stjórnvalds, þ.e. Matvælastofnunar eða Matís. Sjá hér: 
http://mast.is/ 
http://www.matis.is/ 
Bestu kveðjur, 
Daði Ólafsson 
Lögfræðingur á neytendaréttarsviði
Neytendastofa
www.neytendastofa.is 
Sími: 510-1100
Sími: 510-1100 
Bréfsími: 510-1101 
----- Forwarded by Daði Ólafsson/Neytendastofa on 26.01.2012 10:20 ----- 
From:        Sigurjón Heiðarsson/Neytendastofa 
To:        Þórunn Anna Árnadóttir/Neytendastofa@Neytendastofa, Daði Ólafsson/Neytendastofa@Neytendastofa, [e-mail] 
Date:        25.01.2012 14:30 
Subject:        Fw: skyr.is 

 

 Ég varð að vonum klumsa við þetta svar og þá sérstaklega þessa setningu

"Hins vegar má gera ráð fyrir að Mjólkursamsalan hafi ekki markaðssett vöruna að óathuguðu máli. Ef þig grunar að varan uppfylli ekki skilyrðin bið ég þig um nánari skýringar (þ.e. hver skilyrðin eru og hvaða skilyrði séu brotin) svo hægt sé að meta hvort ástæða sé til aðgerða af hálfu stofnunarinnar vegna villandi viðskiptahátta. "

Þrátt fyrir það sem á undan er gengið, þá skilja menn ekki hlutverk eftirlitssins, en treysta bara á að eftirlitsskyldir aðilar séu að gera rétt!  Var þetta ekki einmitt það sem FME flaskaði á í aðdraganda hrunsins og var þetta ekki það sem brást í saltmálinu og kadmíum málinu og PIP málinu og díoxín málinu? Og hversvegna á það að vera mitt að sanna að um brot á reglum sé að ræða? Er það ekki í starfslýsingu þessara stofnana að vita hvað má og hvað má ekki svo réttur neytenda sé tryggður?  En það er greinilega ekki skoðun lögfræðideildar Neytendastofu að svo sé. Þeir líta greinilega á að hlutverk þeirra sé að vernda stórfyrirtækin gegn neytendum.  I rest my case

E.S Ég tel mig ekki hafa brotið neinn trúnað þar sem ekki var áskilið af sendanda að um trúnaðarmál væri að ræða. Slíkt var hins vegar áskilið varðandi tölvusamskipti við Guðmund Marteinsson, framkvæmdastjóra Bónuss, sem þó brást drengilega við kvörtun sem ég sendi en get ekki greint frá vegna trúnaðar