Auðlindarenta Indriða

Nú eru nokkrir dagar síðan frumvarp um veiðigjöld var útbýtt á þinginu og öllum Íslendingum sem áhuga hafa á málinu því gefist tími til að kynna sér málið.  Ég hef kynnt mér þetta frumvarp og verð að segja að hugmyndafræðin að baki auðlindaskatti á fiskveiðar og vinnslu gengur ekki upp. Hugmyndafræðin gengur ekki upp einfaldlega vegna þess að útgerð og vinnsla byggir á einkarekstri en ekki ríkisrekstri. Ef ríkið sæi alfarið um að veiða og vinna þá væri þetta ekkert mál. Þá myndi fara fyrir útgerð ríkisins eins og fór fyrir Orkuveitunni og Hitaveitu Suðurnesja.  En bæði þessi fyrirtæki eru dæmigerð fyrir opinberan rekstur, þar sem eigandinn skammtar sér óhóflega rentu út úr opinberu fyrirtæki sem svo aftur gerir það ógjaldfært til mikils fjárhagslegs skaða fyrir umbjóðendurna sem er hinn eiginlegi eigandi.

Þetta er sá veruleiki sem blasir við að muni gerast ef hugmyndir Indriða um veiðigjald og auðlindaskatt á útgerðina kemur til framkvæmda. Rentuna á að taka af hagnaðinum og þar með er kvatinn til að byggja upp blómleg fyrirtæki í sjávarútvegi tekinn af eigendum þess áhættufjármagns sem í fyrirtækjunum er bundinn. 

Ef ríkið vill þjóðnýta hagnaðinn þá verður það líka að fjármagna reksturinn.  Svo einfalt er það nú

Lausnin sem blasir við er að gefa veiðar frjálsar innan dagakerfis og innkalla þar með allan kvóta á einu bretti. Rökin fyrir kvótasetningu fiskstofna og þar með lagalega ábyrgðin byggðist á kenningum um ofveiði. Með því að afnema kvótakerfið er því lýst yfir að þessar forsendur séu brostnar og stofnarnir þoli óheftar veiðar því myndast engin skaðabótaábyrgð.  Þegar kvótakerfið hefur verið lagt af og eðlileg samkeppni komist á þá er auðvelt að setja lög sem skyldar útgerð til að greiða eðlilegt hráefnisverð fyrir þann afla sem dreginn er á land og seldur á opinberum fiskmarkaði. Þetta væri gjald en ekki skattur.  Og þetta myndi skila meiri tekjum fyrir ríki og sveitarfélög heldur en boðaður auðlindaskattur.  Auðlindaskatt er aðeins hægt að leggja á opinberan rekstur það hljóta allir skynsamir menn sem velta þessu fyrir sér að sjá.  Líka Alþingismenn Vinstri grænna og Samfylkingarinnar þótt vitlausir séu

Opnaði á breytingar á frumvarpinu