Vinningar í Makrílhappadrættinu 2013

Heildarfjárhæð vinninga 1,108.638.000.00 kr.

Vinningarnir skiptast þannig:

smábátar...............  3.200 tonn x 0.2 x 45 = ......   28.800.000

ísfisksskip............... 6.703 tonn x 0.2 x 45 =.......   60,327.000

frystitogarar......... 25.976 tonn x 0.2 x45 = ....... 233,784.000

uppsjávarskip...... 87.303 tonn x 0.2 x 45 = ...... 785,727.000

__________________________________________________________

Aðferðafræðin byggist á því að með ókeypis úthlutun veiðiheimilda er verið að gefa útgerðinni hráefnið sem hún notar til að skapa verðmæti.  Með því að ríkið innheimti eðlilegt hráefnisverð miðað við úthlutaðan kvóta þá þarf ekki að setja flókin lög og ógagnsæ um sérstakt veiðigjald.

Forsendur sem ég nota eru:  þorskígildisstuðull fyrir makríl 0.20 (20% af verðmæti þorsks) og síðan nota ég 45 krónur sem fast hráefnisgjald kr/kg.  Það þýðir að útgerðin greiði 10.25 kr/kg af hverju veiddu kílói sem leggur sig á 200 kr/kg við sölu (var 220 kr/kg á síðasta ári)

Smábátar fá fjórum sinnum meira

Athugasemdir

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 16.4.2013 kl. 13:30]

Einfalt er að leika sér með þessar forsendur í excel og sjá hvernig upphæðin breytist miðað við breytingar á t.d þorskígildisstuðlinum. Núna notar Fiskistofa stuðulinn 0.13 sem er alltof lágur stuðull. Kannski ætti að nota stuðulinn 0.3 og hækka hráefnisverð pr/kg af þorskígildistonni upp í 55 kr.  Ég miðaði við 15% af meðalverði á mörkuðum í fyrra (af meðalverði á slægðum og óslægðum þorski) og fékk þannig út töluna 45 kr/kg.  Kannski er eðlilegra að miða við 25% af söluverði?  Þetta gæti jafnvel verið breytilegt þannig að ef verð hækkar á mörkuðum þá hækki þessi viðmiðun en lækki ef verð lækka.  Allt spurning um útfærslu.

[Sindri Karl Sigurðsson, 16.4.2013 kl. 13:51]

Já við getum fílósóferað aðeins meir og sagt:

Heitavatnsnotkun á meðalheimili á veitusvæði Orkuveitu Reykjavíkur 27.000 KWH/ári x 5 kr/KWH = 135.000 kr á heimili pr ár.

Eigum við að fílósófera aðeins meira og troða meiru í Ríkiskassann, hann tekur endalaust við....

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 16.4.2013 kl. 13:57]

Ef framlegð heimilanna hefði verið 60 milljarðar á síðasta ári eins og útgerðarinnar þá væri búið að þjóðnýta það Sindri.  En við erum að tala um eðlilegt gjald fyrir nýtingu á sameiginlegum hlunnindum.  Þannig að við skulum stilla galskapnum í hóf

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 16.4.2013 kl. 14:02]

Annars ættirðu að taka fram ef þú ert gæðastjóri hjá Síldarvinnslunni.  Þá ertu náttúrulega bullandi hlutdrægur.  Og mátt þakka fyrir að ég upplýsi ekki hver hlutur Samherja og Síldavinnslunnar er í þessum gjafagerningi Steingríms J.

[Jón Valur Jensson, 16.4.2013 kl. 14:53]

Ég skil ekki þetta dæmi (og ályktun/lærdóm) Sindra.

Mælir hann heitavatnsnotkun í kílówattstundum?

En þitt dæmi og uppsetning er fróðleg, Jóhannes. Þú ert þó ekki að tala um binar vinningstekjur, heldur þann skatt, sem þér finnst að ætti að vera, en er ekki, m.v. 0,2 þorskígildiskíló á hvert makrílkíló. Er skatturinn, veiðigjaldið, nú miðað við 0,13?

Veiðigjald af uppgripaafla má vel vera hærra en af öðrum tegundum. Engu að síður var álagt veiðigjald vegna heildaraflaársins 2010 nógu þungt mörgum útgerðum (var talsvert umfram allan hagnað Ögurvíkur það ár), en verður um 70% hærra vegna 2011 hjá Ögurvík a.m.k. og síðan enn hækkandi, eins og til að drepa niður margar bátaútgerðir og hamla öðrum (m.a. óbreyttum sjómönnum) í sjávarútvegi og fjárfestingum í þeirri grein.

En lýðskrumarar I-listans fara mikinn í að lofa fólki upp í ermina, að stórlækka megi staðgreiðsluskatt og taka tekjutap ríkissjóðs inn í "nýtingargjaldi" af sjávarauðlindum í staðinn.

Aðrar þjóðir styrkja útgerðir sínar -- hér vilja sumir mergsjúga þær.

Ég ritaði á Vísisblogg mitt þessa grein 11. maí 2009:

Yfirburðir íslenzks sjávarútvegs

Ísl. sjávarútvegur er eflaust sá langbezt rekni í Evrópu, skilar margfalt meiri framleiðni en sama grein á meginlandinu og nýtur samt engra ríkisstyrkja, en hefur hins vegar áratugum saman sætt mikilli óbeinni skattheimtu, eins og fram kemur her á eftir.

Íslenzkir sjómenn fá margfaldan afla á við starfsbræður þeirra erlendis (Ragnar Árnason: The North Atlantic Fisheries, 1995, s. 258): meðalafli á hvern ísl. sjómann er þrefalt meiri en í Noregi, Bretlandi og EB og sjö sinnum meiri en sjómanna í Kanada og Bandaríkjunum (sjá einnig Ragnar Arnalds: Sjálfstæðið er sívirk auðlind, 1998, s. 15). Tekjur sjómanna hér eru líka með því bezta á landinu, og af þeim greiðast miklir skattar og útsvar. Afleidd störf eru mörg, iðnaðarmanna og starfsmanna við hafnir og uppskipun, auk fiskiðnaðarins og margfeldisáhrifa af honum og þessu öllu.

“Ragnar Árnason heldur því reyndar fram í fyrrnefndri bók um ísl. sjávarútveg, að raungengi íslensku krónunnar hafi löngum verið mjög hátt og afkoma sjávarútvegs hafi því verið rétt við núllið áratugum saman. [...] Hátt raungengi íslensku krónunnar hafi stuðlað að ódýrum innflutningi og þar með góðum lífskjörum almennings og orðið eins konar auðlindaskattur til hagsbóta fyrir þjóðfélagið í heild (The North Atlantic Fisheries, bls. 262)” (Ragnar Arnalds: op.cit., s. 23, feitletrun hans, en undirstrikun mín, jvj).

Yfirburðir sjávarútvegsins hafa sýnt sig einna bezt í gjaldeyrisöflun hans. Töflurnar á vefsíðu Fannars Hjálmarssonar frá Rifi, í vefgrein hans: Hagsmunir Íslands liggja í sjávarútvegi, sýna þetta með hvað ljósustum hætti. Þar kemur fram, að útflutningsverðmæti á hvern starfsmann í sjávarútvegi og landbúnaði var árið 2007 rúmlega 18,2 millj. kr., en útflutningsverðmæti annarra atvinnugreina á hvern starfsmann einungis rúmlega 1,7 millj. kr.

Þarna sést í hnotskurn, hve gífurlegt framlag sjávarútvegs er til þess að afla okkur erlends gjaldeyris, sem er hrein lífsnauðsyn, ef við ætlum að geta keypt vörur erlendis frá. (Hlutur landbúnaðar er þarna með, en hann er afar lítill í raun, um 36 sinnum minni í útflutningsverðmætum en hlutur sjávarútvegs.)

Allt þetta ber að hafa í huga, þegar við hlustum á kvakið um Evrópubandalagið og kvörtunarraddir þeirra sem telja sig þess umkomna að gera lítið úr hlut og mikilvægi íslenzks sjávarútvegs fyrir þjóðarbúið, lífsbaráttu okkar og kjör í þessu landi. Svo sannarlega skal ekki gengið á þessa atvinnugrein til að lenda á sníkjum hjá Kola- og klaufabandalaginu í Brussel (sem vel að merkja veitir m.a.s. ekki nema um 40% af þeim styrkjum, sem koma í hlut bænda o.fl. landsbyggðarmanna í aðildarlöndum eins og Finnlandi – hin 60 prósentin koma úr ríkissjóði landanna sjálfra!).

Stöndum í lappirnar, Íslendingar, stoltir yfir þróttmiklum frumatvinnuvegi okkar.

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 16.4.2013 kl. 15:40]

Sæll Jón Valur, "En þitt dæmi og uppsetning er fróðleg, Jóhannes. Þú ert þó ekki að tala um binar vinningstekjur, heldur þann skatt, sem þér finnst að ætti að vera, en er ekki, m.v. 0,2 þorskígildiskíló á hvert makrílkíló. Er skatturinn, veiðigjaldið, nú miðað við 0,13?"

Já almenna veiðigjaldið tekur mið af þessum opinbera þorskígildisstuðli sem er 0.13.  Þannig að veiðigjald af makrílúthlutun er 152.129.770 eða 1/8 af eðlilegu gjaldi  (123.182x0.13x9.50 kr/kg)   Svo bætist við sérstaka veiðigjaldið hans Steingríms eins og það er útfært í lögum nr. 74/2012. En gallinn við það er þau lög taka bara alls ekki gildi fyrr en við næstu úthlutun og þá í áföngum skv. lögunum sem koma auðvitað aldrei til framkvæmda.  Þau verða afnumi.

Annað sem menn þurfa að skilja er, að  gjalddagi þessa veiðigjalds er fyrirfram.  Mínar tillögur gera ráð fyrir að gjaldið greiðist við sölu aflans á uppboðsmarkaði og dragist frá óskiptu aflaverðmæti.

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 16.4.2013 kl. 15:46]

Ég þekki alveg ágætlega sögu útgerðar á Íslandi Jón, en í því sambandi má geta að meðferð afla var mjög áfátt.  Þá voru stundaðar ólympískar veiðar sem byggðust á magni en ekki gæðum.  Þá voru aflakóngar í miklum metum hjá þjóðinni en minna spurt að aflaverðmæti.  þannig að það er ólíku saman að jafna.  Ég er alls ekki að mæla með óhóflegri skattheimtu á sjávarútveginn eða upptöku á arði.  heldur bara að útgerðin borgi eðlilegt gjald fyrir hráefnið. 

[Jón Valur Jensson, 16.4.2013 kl. 17:05]

Hvað er "eðlilegt gjald"?

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 16.4.2013 kl. 17:20]

Góð spurning   Eðlilegt gjald finnst mér vera gjald sem skerðir ekki kvatann til að reka fyrirtæki sitt vel og græða um leið.  Auðlindarenturuglið hvetur til óþarfa skuldsetningar til að minnka bókfærða rentu.  Markaðsgjald sem sumir tala um eins og Dögun og Lýðræðisvaktin festir eignarhald á kvóta í sessi.  Þá geta fjársterkir aðilar sölsað undir sig kvóta og ráðstafað honum til leiguliða alveg eins og þeir gera í dag með gjafakvótann.

[Árni Gunnarsson, 16.4.2013 kl. 17:57]

Og Jóhannes Laxdal er greinilega sá eini hér sem veit um hvað hann er að tala.

Það er feiknamikill kostur.

[Árni Gunnarsson, 16.4.2013 kl. 17:58]

Þessi tillaga um markaðsgjald er aldeilis furðuleg della sem segir bara frá því hversu langt stór - stærstur? - hluti þjóðarinnar er kominn frá uppruna sínum.

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 16.4.2013 kl. 20:47]

Takk fyrir þetta Árni, þó að allir segist vilja breyta fiskveiðistjórnuninni þá forðast menn að ræða hvernig.  Auðvitað eiga sjómenn að stíga fram í meira mæli og láta í sér heyra.  Það er affærasælast að þeir hafi eitthvað um málið að segja.  En ekki vera alltaf settir í þá stöðu að þurfa að svindla á kerfinu til að lifa af. 

[Sindri Karl Sigurðsson, 16.4.2013 kl. 22:10]

Það er lítið mál að breyta 80 stiga heitu vatni í KW, þú borgar síðan rúmmetra á tímaeiningu og þá eru forsendurnar komnar fyrir KWH. Ég get ekki séð neinn mun á því að skipta landsins gæðum á milli eigenda þeirra, eins og þið talið fjálglega um í ræðu og riti. En þá skulu menn gera það alla leið og því hendi ég þessu fram varðandi heitavatnið og rentuna af því.

Hver er eðlileg renta af auðlind? Er það peningur í dótakassa pólitíkusa, eða til þeirra sem nýta hana, hvaða skilgreiningu á að nota? Hver nýtir auðlindina og fær af henni arð? Þeir sem byggja landið eða einhverjir útvaldir? Getur arður lýðsins falist í því að nýta landsins gæði á lægra verði en ella? Eins og tilfellið er varðandi orkuverð.

Þessi umræða öll snýst ekki um heildarhagsmuni heldur e-h annað sem mér er hulið. Ég er alls ekki á móti því að greitt sé afgjald fyrir nýtingu á takmörkuðum auðlindum en það er ekki hægt að setja dæmið þannig upp að sumir fái afslátt en aðrir ekki. Þá er þetta ekki afgjald heldur skattur.

Eins og Jóhannes bendir á þá vinn ég hjá einu öflugasta útgerðar og fiskvinnslufyrirtæki landsins og ég hef ekkert að fela varðandi það. Við greiðum um 900 milljónir í auðlindagjald á þessu kvótaári og mér persónulega finnst að þeim peningum eigi að verja í að greiða niður skuldir ríkissins en ræð litlu um það.

[SonK (IP-tala skráð) 17.4.2013 kl. 01:25]

Flott dæmi. Nú má fara að reikna hvað bændur (sem upprunalega fengu jarðirnar ókeypis) ættu að skila til þjóðarbúsins. Jarðir eru auðlindir og þjóðin á rétt á sanngjörnum arði af auðlindinni. Einnig er ótækt að kindurnar skuli vera upp um öll fjöll og firnindi í fríu fæði. Með ókeypis rápi kinda er verið að gefa bændum hráefnið sem þeir nota til að skapa verðmæti. Með því að ríkið innheimti eðlilegt hráefnisverð per kind og fasta krónutölu á hektara þá þarf ekki að setja flókin lög. 

Ísland er land þitt og arðs skalt þú njóta.

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 17.4.2013 kl. 01:29]

Sindri, mér heyrist þú vera algerlega sammála mér.  Ég er á móti rentuskattinum og ég hef á öðrum stað bent á þá leið að þetta afgjald renni í sjóð sem verði nýttur til að fjármagna verkefni á landsbyggðinni.  Til dæmis heilsugæslu. Og þótt dæmið um heita vatnið sé langsótt þá skil ég alveg hvert þú ert að fara.  Auðvitað á að jafna húshitunarkostnað alls staðar á landinu. Og jarðvarmaorkan sem OR og HS orka eru að nýta er sameiginleg auðlind.  Alveg sammála því, en fiskurinn er ekki auðlind heldur hlunnindi.  Þess vegna þarf alveg sér umræðuþráð til að fjalla um heita vatnið.  Ef þú opnar slíkan þráð skal ég glaður skrifa athugasemd og styðja landsbyggðarsjónarmið þín.

[Sindri Karl Sigurðsson, 17.4.2013 kl. 08:45]

Sammála og ekki en kannski ekki svo langt á milli. Ég er á móti bitlingasjóðum, nær væri að borga skuldir Ríkissjóðs með þessum peningum og koma böndum á hann sem slíkann. Jöfnun húshitunarkostnaðar er eitt, afgjald fyrir heitt vatn er allt annað.

Varðandi veiðigjöldin þá þarf að slíta þetta í sundur þannig að sá sem leggur upp afla til vinnslu hjá óskyldum aðila sé ekki að greiða afgjald til samræmis við þá framlegð sem verður til við vinnslu hráefnisins. Að sama skapi á að greiða gjaldið til samræmis við virði tegundarinnar en ekki breyta gulllaxi í þorsk og reikna svo.

Ég heyrði eina útfærslu sem, við fyrstu sýn er mun gáfulegri en sú sem er í dag og gengur út á að borgað sé ákveðið hlutfall af aflaverðmæti (hráefni) við löndun og útflutningsverðmæti (afurðir) við sölu afurða. Þannig er komist hjá því að útgerðin sem slík sé að borga fyrir virðisaukninguna sem verður við vinnslu á hráefninu. Það má síðan alveg velta því fyrir sér hvað vinnsla hráefnis í afurðir sé að flækjast inni í þessu. Vinnslan kemur nýtingu auðlindar sjávar lítið við enda flutt inn frosið hráefni til vinnslu og margt annað mætti telja, t.d. landanir erlendra skipa til vinnslu hér á landi og hráefni ættað úr lögsögu annara ríkja.

Það sem pirrar mig samt mest í þessari umræðu er að fólk skuli halda það að hagnaður fyrir fjármagnsgjöld, afskriftir og skatta sé HAGNAÐUR. Þetta er algert rugl, hugtakið sem á að nota heitir framlegð, ekki hagnaður og því koma fram alskyns tölur sem misvitrir einstaklingar og flokkar grípa á lofti og segja að það sé ekkert mál fyrir útveginn að borga s.s. mikið.

Það á að fara varlega í afgjaldavæðingu auðlinda, misvitrir stjórnmálamenn horfa á þetta sem leið til þess að ná í peninga í botnlausa hít pólitískra bitlinga og þá hít ber stórlega að varast.