Teljarar trúa ekki eigin mælingum

Fiskifræðin hjá starfsmönnum Hafrannsóknarstofnunar snýst eingöngu um talningar , tölfræði og líkanagerð. Þetta á ekkert skylt við fiskifræði Bjarna Sæmundssonar, sem helst er þakkað það sem vitað er um fisk og haffræði hér við land. Bjarni vissi að til þess að skilja fisk þarf að vita hvað hann borðar. En Bjarni vissi líka að þekkingin verður ekki til nema reynsla sjómanna njóti viðurkenninga.  Þess vegna vann hann sitt vísindastarf í góðu samstarfi við sjómenn og það gerði gæfumuninn.

Fiskateljarar á Hafró lifa í fílabeinsturni eigin ofmetnaðar. Þeir þurfa ekki lengur að tala við sjómenn. Núna er talað niður til sjómanna og skipstjóra, því fræðin snúast ekki um haf og fisk heldur reikningslíkön og aflareglur.  Og þegar fiskateljarar eru reknir á gat þá breyta þeir bara bókhaldinu og afskrifa það sem útaf stendur.

Nú þurfa þeir að afskrifa 400 þúsund tonn af loðnu sem þeir týndu!  Og hvernig fara þeir að því?  Jú þeir búa bara til nýja aflareglu.  Og það yrði aflaregla númer 3 í loðnu.  

"Árið 2015 var ný aflaregla aftur á borðinu hjá ICES og reyndist hún uppfylla varúðarsjónarmið. Samkvæmt henni ákvarðast aflinn þannig að veiða má það sem leiðir til þess að það séu minna en 5% líkur á því að hrygningarstofninn verði lægri en 150 þúsund tonn. Aflareglan byggir á bergmálsmælingum í janúar, tekið er tillit til óvissu í mælingunum og einnig er tekið tillit til afráns þorsks, ýsu og ufsa frá miðjum janúar og fram í miðjan mars, er loðnan hrygnir og drepst.

Veiðitímabil loðnu er frá lok júní og fram í apríl. Aflamark er sett í 3 skrefum.

1. Upphafsaflamark er sett samkvæmt einföldu líkani þar sem mjög litlar líkur eru á því að byrjunaraflamark verði hærra en endanlegt aflamark. Spákvistur líkansins er samanlögð vísitala ókynþroska eina árs og ókynþroska tveggja ára loðnu úr bergmálsmælingum haustsins áður en veiðitímabilið hefst. Ekkert upphafsaflamark er sett ef vísitalan er lægri en 50, aflamarkið vex síðan línulega þar til vísitalan er 127, en þá er sett þak á upphafsaflamarkið, 400 þúsund tonn.
   
   
2. Eftir bergmálsleiðangur um haustið (í miðju veiðitímabilinu) er hægt að endurskoða upphafsaflamarkið sem var sett. Þá er búið að mæla sömu árganga, en nú kynþroska. Þeirri mælingu er varpað fram í janúar og síðan er aflareglunni beitt. Við vörpunina frá haustleiðangri til vetrarleiðangurs þá er tekið tillit til vaxtar, náttúrulegs dauða milli leiðangranna svo og mismunandi veiðanleika í haust- og vetrarleiðangri. 
   
   Sambandið milli haust og vetrar mælinga byggir á „eldri“ mælingum. Frá því að stofninn flutti sig vestar og mælingar að hausti hófust mánuði fyrr en áður, eru einungis til 3 pör af haust/vetrar-leiðöngrum sem hægt er að nota til samanburðar, þ.e. 2010/11, 2012/13 og svo 2014/15. Haustið 2011 var verkfall og í janúar 2014 náðist ekki yfir útbreiðslusvæði stofnsins. Um 14% og 9% aukning var á niðurstöðunum frá hausti til veturs 2010/11 og 2012/13. Hins vegar var mælingin í janúar 2015 um 47% hærri en sú um haustið 2014, þrátt fyrir að talið hafi verið að mælingin haustið 2014 hafi náð yfir stofninn. Með fleiri mælingum skýrist vonandi sambandið milli haust og vetrarmælinga og er þá hægt að endurskoða það samband sem er notað núna.
   
   
3. Eftir bermálsleiðangur í janúar er aflamark reiknað samkvæmt aflareglu. 
   Endanlegt aflamark mun taka mið af bæði niðurstöðum haustleiðangurs og vetrarleiðangurs, en að öllu jöfnu mun aflamark frá hausti vega minna en frá vetri."

Svona er mælt fyrir um verklag.  En þar sem niðurstaðan var ekki í samræmi við væntingar þá voru gefin fyrirmæli að dönskum sið. Og það var mælt aftur og aftur og aftur.  En niðurstaðan er alltaf sú sama. Enda veit alþjóð hvað það er kallað þegar menn mæla sama hlutinn aftur og aftur í von um ólíkar niðurstöður.En fiskateljurum á Hafró er alveg sama. Þessi 400 þúsund tonn sem áttu að synda upp á landgrunnið fyrir austan Hornafjörð í byrjun febrúar og synda svo vestur með ströndinni og fyrir Reykjanesið í endaðan febrúar hafa látið bíða eftir sér en áfram tala brjálæðingar á Hafró um að enn ein mæling gæti breytt niðurstöðunni.

Í janúar varð upphlaup innan stofnunarinnar um skerðingar á fjárlögum. Þær skerðingar áttu þó aðeins að nema um 100 milljónum. Kostnaður Hafró vegna loðnuleitar það sem af er ári hlýtur að kosta allt rekstrarframlag vegna ársins 2019.  Þessi vitleysisgangur mun stefna öllu öðru rannsóknarstarfi í hættu og það gæti hæglega orsakað keðjuverkandi misræmi milli raunverulegs ástand fiskstofna og ímyndaðrar stofnstærðar.  Og í stað þess að minnka hugsanlegt afrán með því að auka myndarlega leyfðar veiðar á Þorsk, ýsu og ufsa, þá sjá fiskateljarar enga þörf á að bregðast við loðnubrestinum vegna þess að þeir sjá fiskstofna aðeins sem formúlu í Excelskjali.  Í þeirra forsendum eru afrán og brottkast svo lítil frávik að þau skipta ekki máli.

Hér er löngu þörf á annars konar nálgun á það starf sem unnið er á Hafró. Stofnstærðum er aldrei hægt að stýra með sveltiveiðum.

„Gríðarlega mikið áfall“