2.8.2013 | 07:26
Tekiš stórt upp ķ sig
samhliša žvķ aš vera til fyrirmyndar um nżtingu aušlindarinnar meš umhverfisvęnum hętti.
Ef ekki vęri fyrir frķstundasjómennina sem ekki hafa hundsvit į mešferš į fiski žį gęti ég samglašst žeim alvöru sjómönnum sem reyna aš bjarga sér žrįtt fyrir illvilja stjórnvalda.
Hversu margir "gullgrafarar" skyldu hafa hafa kynnt sér bęklinginn "Mešhöndlun į fiski um borš ķ fiskiskipum" eftir Valdimar Inga Gunnarsson? Og hvaš vita frķstundasjómenn um mikilvęgi réttra vinnubragša viš slęgingu og kęlingu afla um borš ķ smįbįtum? Ef vel vęri stašiš aš mįlum vęru haldin nįmsskeiš žar sem fariš vęri yfir gęšamįl almennt og vottorš um žįttöku į slķku nįmsskeiši gert aš skilyrši fyrir veitingu veišileyfis hvort heldur til strandveiša eša almennt til allra sem stunda veišar ķ atvinnuskyni.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ešlisvarmi er žaš varmamagn sem žarf aš koma meš eša fjarlęgja frį
1 kg (af fiski) til aš hękka eša lękka hitastigiš um 1°C.
Einingin fyrir orku og žį einnig varma er Joule (4.187 J = 1 kal).
Śtreikningur į ešlisvarma fiskholds:
Cpf = 2,1 Xl + 1,3Xs + 4,2Xw
Cpf = Ešlisvarmi fisks (kJ/kg°C) Xl = Fituinnihald
Xs = Innihald annarra efna
Xw = Vatnsinnihald
Śtreikningur į varmamagni sem žarf aš fjarlęgja śr fiski:
Q = M * C * (T2 T1) Q = Varmamagn ((kJ)
M = Žyngd fisks
C = Ešlisvarmi fisks kJ/kg°C
T2 T1 = lokahiti - upphafshiti
Śtreikningur į ķsmagni sem žarf til aš kęla fiskinn:
Ķsmagn = Q/B
Q = Varmamagn sem fjarlęgt er śr fiski (kJ).
B = Bręšsluvarmi ķss, 335 kJ/kg.
Žakka velvild gagnvart strandveišum | |
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt |
Flokkur: Stjórnmįl og samfélag | Facebook
Athugasemdir
Kęligeta ķssins
Žegar vatn er kęlt er fjarlęgš śr žvķ hitaorka sem nemur 4,2 kķlójoule (1 kcal) fyrir hverja °C sem
eitt kg af vatni er kęlt um. Ef eitt kg af vatni er t.d. kęlt frį
7°C og nišur aš frostmarki, 0°C, hafa veriš fjarlęgšir
29,4 kJ śr žessu kg (4,2 kJ/kg°C x 7°C). Ef žessu sama kg af vatni sem nś stendur į 0°C į aš
breyta ķ ķs, žarf aš fjarlęgja hitaorku śr vatninu sem nemur 335 kJ. Žetta er jafnmikil hitaorka
og žarf til aš fjarlęgja śr 1 kg af 80°C vatni til aš kęla žaš nišur ķ 0°C. Žegar vatniš er oršiš
aš ķs er hęgt aš halda įfram aš kęla ķsinn. Fjarlęgja žarf 2.05 kJ śr hverju kg ķss fyrir hverja
°C sem kęlingin nemur.
Dęmi 2: Ešlisvarmi fisks er 3,6 kJ/kg°C. Hve mikla varmaorku žarf aš fjarlęgja śr 100 kg af fiski
sem er kęldur śr 5°C nišur ķ 0°C ?
Q = M x C x (T2 – T1) =
100 kg * 3,6 kJ/kg°C * (0°C - 5°C ) = - 1800 kJ
Hve mörg kg af 0°C heitum ķs žarf til aš kęla žennan fisk ?
Ķsmagn = Q/B = 1800 kJ / 335 kJ/kg = 5,37 kg
Dęmi 3: Ešlisvarmi fisks er 3,3 kJ/kg°C. Hvaš žarf mikinn ķs sem er -5°C heitur til aš kęla 500 kg
af fiski śr 7°C ķ 1°C?
Q = 500 kg * 3,3 kJ/kg°C * (1°C - 7°C) = - 9900 kJ B = 335 kJ/kg°C + (5°C x 2,05 kJ/kg°C) = 345.3
kJ
Ķsmagn = Q/B = 9900 kJ / 345,3 kJ = 28.7 kg
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Heimild: Mešhöndlun į fiski um borš ķ fiskiskipum eftir Valdimar Inga Gunnarsson
Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 2.8.2013 kl. 07:51
Śbs! Žetta er nś meira reiknisdęmiš.
Ešlis og efnafręši var martröš fyrir mig žegar ég var ķ grunnskóla. Minnir aš ég hafi fengiš 0.3 ķ einkunn fyrir višleitni, og aš skrifa nafniš mitt į prófblašiš.
Ég veit žó aš fiskur žolir ekki geymslu ķ hita. Ég reikna meš aš flest allir ašrir viti žaš lķka.
Žaš er alltaf gott aš lesa sig til um allt mögulegt. En rķflegan skammt af brjóstviti og rökhyggju žurfum viš öll aš hafa, til aš komast ķ gegnum lķfiš. Bęši į landi og sjó.
Aušvitaš į almenningur ķ strandrķki aš veiša frjįlst, og fyrir utan reiknikśnstir ,,śtvaldra" pólitķskra Hafró-reiknispekinga.
Hvernig er hęgt aš rökstyšja į réttlętanlegan hįtt, aš almenningur megi ekki bjarga sér, ef allt fer nokkurn veginn heišarlega og stór-svikalaust fram?
M.b.kv.
Anna Sigrķšur Gušmundsdóttir, 2.8.2013 kl. 09:58
Žaš ętti aš vera krafa žeirra sem kaupa fisk į markaši aš teknar séu hitaprufur og aš hitastigiš komi fram ķ uppbošsgögnum.
Įsgeir Baldursson (IP-tala skrįš) 2.8.2013 kl. 12:55
Žaš er aš vķsu langt sķšan ég stundaši sjómennsku sjįlfur, 17 įr, en mér blöskrar oft sś mešferš sem sżnd er ķ blöšum og sjónvarpi frį höfnum landsins. Žar er išulega sżnt hvernig ókęldum og óslęgšum fiski er landaš og išulega hvolft śr einu kari ķ annaš įn minnstu gętni. Slķk mešferš ein og sér veldur losi ķ holdinu sem rżrir gęšin. Sjómenn vilja lķtiš ręša žaš sem mišur fer og žaš er slęmt. Fyrirsögn fréttarinnar ķ Morgunblašinu er lżsandi fyrir žaš óorš sem stórśtgeršin er bśin aš koma į žessa atvinnugrein. Til žess aš efla veg greinarinnar žarf aš gera starfiš aš lögverndašri išngrein meš tilheyrandi eflingu menntunar. Ef stórśtgeršin fęr aš rįša žį munu strandveišar sem og śtgeršir einyrkjanna leggjast af og til starfa į stóru skipunum verša rįšnir erlendir verkamenn į žręlakjörum. Žessari ógn žarf aš verjast meš öllum tiltękum rįšum og sérstaklega meš žvķ aš styrkja sjómannastéttina til aš hśn geti stašiš upp ķ hįrinu į stórśtgeršinni. Viš sem stöndum fyrir utan getum ašeins andęft žessari žróun į veikum grunni. Hinn raunverulegi žrżstingur veršur aš koma frį žeim sem silja gera sjómennsku aš sķnu ęvistarfi.
Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 2.8.2013 kl. 13:22
Hvernig vęri nś aš gefa allar handfęraveišar frjįlsar, alls stašar um land, ... sem sagt; ... algjörlega frjįlsar ? Er eitthvaš svo vošalegt viš žaš, - eša er eitthvaš sem erfitt er aš skilja ķ sambandi viš frjįlsar handfęraveišar ?
Til dęmis vęri sjómönnum gefiš frelsi ķ 3 įr til žess aš byrja meš, og aš ekkert hįmark vęri į afla į handfęri. Žį vęri allur handfęrafiskur alfariš utan viš kvótakerfiš, og žeir sem hefšu kvóta hefšu allt sitt "į žurru" eftir sem įšur og žeir gętu fengiš sķna višbótar kvóta. Sem sagt, žaš breyttist ekkert til hins verra fyrir kvótanotendur žrįtt fyrir handfęraveišarnar.
Tryggvi Helgason, 2.8.2013 kl. 14:49
Tryggvi žaš vęri sko ekkert athugavert viš žaš ef sjómennska yrši lögvarin išngrein og komiš ķ veg fyrir frķstundaveišar ķ atvinnuskyni. En žaš žyrfti lķka aš skilgreina nįkvęmlega śtbśnaš og fjölda handfęrarślla og ekki sķst aš fylgjast betur meš gęšum aflans en nś er gert. Žaš er ekki nóg aš takmarka stęrš bįta eins og nś er gert. Žessir 15 tonna krókaflamarksbįtar ķ dag hafa veišigetu į viš 300-400 tonna lķnubįta hér įšur fyrr. Og vegna plįssleysis ķ svona litlum bįtum er mešferš afla óbošleg žegar vel veišist. Frjįlsar veišar meš gęšastżringu er žaš sem viš žurfum aš stefna aš.
Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 2.8.2013 kl. 15:45
Eitt sem ég verš aš nefna ķ sambandi viš žessa įlyktun stjórnar landsambands smįbįtaeigenda er brottkastiš, sem višgengst ķ strandveišunum. Žeir minnast aš sjįlfsögšu ekkert į žaš en tala samt um sjįlfbęra nżtingu! Į mešan žessi žöggun rķkir um ósjįlfbęrni nśverandi kerfis , breytist ekkert. Menn verša aš įtta sig į žvķ.
Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 2.8.2013 kl. 15:51
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.