Á veðurvaktinni

Þessi pistill og sá síðasti eru tileinkaðir áhöfnum þeirra 222 skipa sem voru á sjó í nótt.  

Sendi ég þeim mínar bestu kveðjur

 

Í síðasta pistli fjallaði ég um brottkast sem óhjákvæmilegan fylgifisk kvótakerfis sem 

kallað hefur verið það besta í heimi. Þetta kvótakerfi sem byggir á þeirri hæpnu tilgátu 

fiskifræðinganna á Hafró, að hægt sé að byggja upp fiskstofna með friðun án tillits til þess 

grundvallarþáttar sem er fæðuframboð fisksins sjálfs. Hvernig getur það ekki skipt máli að 

fiskurinn hafi eitthvað að borða?  Ég þykist muna að úr fiskeldinu hafi komið tölur um að 

það þurfi 2.5 til 3 kíló af loðnu eða sambærilegu æti til að framleiða 1 kíló af þorski í 

fiskeldiskví. En hérna horfa menn á síminnkandi loðnu, spærling, rækju og síli og skilja 

ekkert í því af hverju þessum stofnum hrakar þegar slíkt góðæri ríkir í hafinu og hjá 

þorskinum! Og fuglafræðingar hjá stofnuninni klóra sér í hausnum yfir vaxandi viðkomubresti 

hjá mörgum sjófuglum sem háðir eru æti úr hafinu og skilja ekkert í því hvernig stendur á 

því að varpið minnkar ár frá ári þegar við leikmenn skiljum að friðun þorsksins er um að 

kenna. Eitthvað þurfa nú þessi milljón tonn af þorski sem fiskifræðingar þykjast hafa talið 

að éta! Og hvað ef veiðistofninn er tvöfalt stærri akkúrat núna?  Eigum við að láta hann 

éta sjálfan sig þegar allt annað æti er búið?  Þetta er skýringin á að ekki er hægt að 

byggja upp stærri fiskstofna heldur en sem gefa af sér 400-500 þúsund tonn á ári og það 

geta núverandi stofnar hæglega.  Það segir Jón Kristjánsson og ég trúi honum. Kannski við 

þurfum líka að senda nokkra búfræðinga inní Hafrannsóknarstofnun til að kenna 

fiskifræðingunum þar að aldrei má setja fleiri gripi á en hagi er fyrir. Ef sannast horfellir

hjá bónda er hægt að taka af honum bústofninn en ef hið sama skeður í hafinu þá er það

falið í þorskbókhaldi Hafrannsóknarstofnunarinnar og bakfært síðan í næstu uppsveiflu.

Þetta eru ekki vísindi þetta heita lygar og blekkingar.

 

Til að leiðrétta bókhaldið þarf að koma á 50% aflareglu , í stað hinnar gölnu kenningar um

að græddur sé geymdur fiskur. Allar líkur eru á núverandi veiðistofn sé orðinn of stór og muni

ekki hafa nægt æti á næstu árum. Þessar sveiflur eru þekktar í lífríki sjávar en heilbrygð

skynsemi hefur verið ger útlæg úr íslensku ráðamannasamfélagi því þar ríkir heimskan ein

og talar við sjálfa sig. 

 

Nú þarf  forstjóri Hafró að stíga fram og viðurkenna hugsanleg mistök við úrvinnslu gagna

og að hafa búið til útópískt veiðilíkan sem ekki tók tillit til beitarskilyrða í hafinu hvað þá

annarra þátta, svo sem hlýnun sjávar, súrnun sjávar eða mengun sjávar. En auðvitað gerir

hann það ekki. Fyrr frýs í helvíti en nokkur embættismaður, stjórnmálamaður eða útrásardólgur 

viðurkenni mistök og axli ábyrgð.  Þess vegna ríkir hér skálmöld.  þjóðin hefur ekki fengið 

það réttlæti sem hún bíður eftir.

Skiptir þetta engu máli?

Fyrir daga kvótakerfisins taldist brottkast til undantekninga. Ég byrjaði til sjós árið 1964 og ég kannast ekki við að hafa af ráðnum hug og kerfibundið hent fiski í sjóinn fyrr en upp úr 1980. Fyrst í smáum stíl þegar bannað var að koma með smáfisk undir ákveðinni stærð að landi en síðar í kjölfar meiri takmarkana jókst þetta brottkast og gat skipt tugum tonna í einni veiðiferð. Í dag má gera ráð fyrir að brottkastið á íslandsmiðum skipti tugum þúsunda tonna á ári. Þetta er varleg ágiskun en ekki ýkjur. Með brottkasti á ég við dauðan eða hálfdauðan fisk sem hent er í hafið aftur vegna þess að hann er af rangri tegund, hentar ekki í vinnslulínuna, ekki er til kvóti fyrir, ekki nógu verðmætur eða ekki hefur tekist að vinna nógu fljótt. Öllum þessum fiski er hent samviskulaust til að útgerðin geti hámarkað sinn afrakstur án tillits til afleiðinganna fyrir lífríki hafsins.  Því það hlýtur að hafa áhrif á lífríkið allt þetta magn af rotnandi fiski sem dreift er yfir veiðislóðina á ári og það til viðbótar öllum hausum, hryggjum og afskurði frá flakafrystitogurunum.

 Menn tala um súrnun sjávar og menn tala um hlýnun sjávar en menn tala ekki um mengun sjávar vegna brottkasts. Hvað með sýkinguna í síldinni?  Það hefur ekki komið vitræn skýring á henni. Er ekki kominn tími til að endurskoða aðferðafræði Hafrannsóknarstofnunarinnar sem kvótakerfið byggir á?

Ekki gallað heldur ónýtt

Allar breytingar sem Jón Bjarnason hefur fengið  að gera á stjórn fiskveiða með leyfi Jóhönnu Sigurðardóttur eru til þess gerðar að festa í sessi ranglátt kerfi en ekki hið gagnstæða eins og oft er haldið fram.  Í stað þess að takast hér á um kerfið sjálft er verið í alvörunni að festa það í sessi til langrar framtíðar, allt að 40 ára. Þetta eru skaðleg áform og allt útlit fyrir að kvótagreifar með Þorstein Má í fararbroddi fái vilja sínum framgengt með hjálp stjórnmálastéttarinnar ennþá einu sinni og eftir sitji svívirt alþýða þessa lands. 

Eina vonin úr því sem komið er, er að kvótalausir og kvótalitlir útgerðarmenn taki til sinna ráða og rói til fiskjar, hver í sinni heimabyggð og virkji þannig í reynd frumbyggjaréttinn til veiða. Það er ekki hægt að treysta á stjórnvöld lengur. Sjómenn hafa réttinn, þeir eiga að virkja hann. Það er hið eina sem skiptir máli núna.  Tími orða er greinilega liðinn og tími aðgerða runninn upp þar sem alþýðan tekur aftur umboð sitt til ónýtra stjórnmálamanna, sem ekki stjórna með hag lands og þjóðar að leiðarljósi

Kvótafrumvarpið gallað

Enn um Stjórn fiskveiða

Framundan er átakavetur á Alþingi þar sem tekist verður á um framtíðarskipun varðandi stjórn fiskveiða á Íslandi. En pólitískur kjarkur er enginn til að gera þær breytingar sem þarf. Skiptir þar engu hver í hlut á.  Ólína og félagar þora ekki að taka af skarið og leggja til afnám kvótastýringar sem er eina skynsamlega lausnin á þessu endalausa þvargi.

Því miður þá hefur hagsmunaaðilum tekist að afla sér stuðnings áhrifamikilla manna í þjóðfélaginu, ýmist með hótunum eða fagurgala svo að umræðan snýst ekki lengur um fiskveiðarnar sem atvinnugrein, heldur um einhverja dellufiskifræði, þar sem því er haldið fram að hægt sé að byggja upp fiskstofna með friðun.  30 ára tilraunastarfsemi hér á landi ætti þó að hafa sannað hið gagnstæða þar sem stofnar hafa minnkað og afli dregist saman um 70 % frá því að þessi tilraun hófst! Af hverju horfa menn ekki á staðreyndir?  Á endalaust að leyfa fámennri klíku einokunaraðila að nytja hér hlunnindi Íslendinga?  Hlunnindi sem í eðli sínu eru ekki eign heldur afnotaréttur, voru með setningu kvótalaganna, gefin mjög fámennum hópi útgerðarmanna undir því yfirskyni að fiskstofnarnir væru að hrynja. Við sem stunduðum sjómennsku á þessum árum vitum vel að stofnarnir voru ekkert í hættu. Veiðin hafði minnkað vegna sóknarstýringa en ekki vegna ofveiði.  Flotinn var orðinn of stór og vinnslan í landi hafði dregist saman vegna fólkseklu. Þetta eru staðreyndir sem vert er að hafa í huga en flestir muna ekki lengur eða hafa aldrei vitað.  Svo er eitt að vita en annað að skilja í réttu samhengi. 

Alþingismenn sem núna eru að véla um þessi mál hafa litla yfirsýn yfir hvernig kvótastýring í sjávarútvegi virkar um borð í skipunum. Enda hefur umræðan fyrir löngu hætt að snúast um vernd. Núna snýst umræðan bara um skiptingu kökunnar ekki um hvernig við getum stækkað kökuna með því að afnema hið rangláta og óvísindalega kvótakerfi.  Alþingismenn þurfa að fara að setja þjóðarhagsmuni í öndvegi. Þjóð sem sökkt hefur verið í skuldafen af þessum sömu mönnum á það inni hjá þeim

Vilja endurskrifa frumvarpið

Má þá ræða rannsóknir Hafró?

Sjómenn stunda fæðurannsóknir á öllum tegundum fisks alla daga ársins og þeim er það öllum ljóst á hverju fiskar lifa aðallega. Það er svo með blessaða fræðingana að það þykja ekki vísindi sú þekking sem sjómenn og þá sérstaklega aflasælir skipstjórar hafa aflað sér á langri ævi. Þekking sem er samt margfalt áreiðanlegri heldur en fiskifræðingar öðlast með takmörkuðu úthaldi í nokkrar vikur ár hvert. Sjómenn hafa fyrir löngu bent á samspil minnkandi rækjuveiði og þess að allir flóar og firðir hafa verið fullir af þorski undanfarin 10 ár. En að þorskurinn sé farinn að éta sandsílið frá fuglunum og sjálfan sig líka eru alvarlegar ábendingar um offjölgun í þorskstofninum sem ber að taka alvarlega. Fiskifræðingar verða að fara að viðurkenna að þessi takmörkuðu röll, vor og haust ná engan veginn að mæla fjölda einstaklinga né stofnstærðir, svo neitt vit sé í. Það er ekki fyrr en grunnslóðin er orðin fisklaus sem þarf í raun að fara að takmarka veiðar. Færeyingar eru okkur miklu fremri í rannsóknum á lífríki hafsins.  Færeyingar hafa reynt þorskeldi í sjó og það sem það kenndi þeim var að þegar þorskurinn náði ákveðnum þéttleika í kvíunum þá byrjaði hann að éta sjálfan sig. Og Færeyingarnir komust líka að raun um að sú vitneskja kom allt of seint því þorskurinn bíður ekkert eftir að vera grisjaður. Hann étur sjálfan sig löngu áður en hann verður uppiskroppa með aðra fæðu. Það er þetta sem sjómenn hafa verið að benda á í öll þessi ár. En aldrei hefur mátt ræða af sjálfskipuðum alvitringum á Hafró. Annars veit ég að það er ósanngjarnt að setja alla fiskifræðinga á Hafró undir sama hatt.  Það vinna þar ágætis menn og konur en breytingarnar sem urðu á vinnubrögðum í þessari stofnun eftir að Jóhann hvalasérfræðingur var gerður að forstjóra, voru greinilegar.  Þá var byrjað að búa til þessi líkön og mæla fjölda fiska í hafinu með aðferðum og tækjum sem voru alls endis ófullnægjandi. Þá komu menn með þessa heimskulegu kenningu að hægt væri að stækka stofna með friðun frá veiðum. Tilraunamennsku sem búið er að valda þessu þjóðfélagi óbætanlegum skaða og sem í raun setti hagkerfið á hliðina eins og marg oft hefur verið bent á.

Hafrannsóknarstofnun á fullan rétt á sér.  En þar þarf að skipta um menn í brúnni og losa hana við afskipti LÍÚ. Haffrannsóknarstofnun þarf að starfa sjálfstætt að rannsóknum á raunverulegri hegðun fiska við mismunandi aðstæður án inngrips.  Inngrip eins og það sem hér hefur verið stundað með aflastjórnun og kvótakerfinu hefur eyðilagt allar vísindalegar niðurstöður eins og allir sannir vísindamenn hljóta að viðurkenna.

Ef menn ætla að draga það eitthvað að auka veiðar núna þá eru menn að fremja alvarleg mistök.  Mistök sem ekki verður hægt að bæta fyrir seinna meir Fiskateljararnir hafa úrslitavöld í þessu máli.  Ætlar Jóhann nú að axla ábyrgð og segja af sér um leið og hann viðurkennir stórfelld afglöp í starfi eða eigum við enn og aftur eftir að týna fleiri hundruð þúsund tonnum vegna þess að fiskateljararnir eru með hausinn uppí rassgatinu á sér?  Við eigum góðan mann að þar sem er Jón Kristjánsson, fiskifræðingur.  Það er löngu tímabært að gera hann að forstjóra Hafrannsóknarstofnunarinnar.

Hverjir setja lögin?- Hverjir semja lögin?

Alþingi og forseti fara með lagasetningavaldið segir í stjórnarskránni. Þetta ákvæði túlka stjórnmálamenn að eigin geðþótta. Þeir gerðu samning við ESB og afhentu þar með ESB lagasetningarvaldið í öllu sem ekki varðar landbúnað og sjávarútveg. Lagasetningavaldið varðandi landbúnað hefur alltaf verið í höndum bænda og lagasetningavald í málum sem varða fiskeveiðistjórn hafa verið í gíslingu stórútgerðarinnar undan farin 20 ár. (EES samningurinn var gerður 1992)

Forsetinn túlkaði stjórnarskrána þannig í vetur að lagasetningavaldið sé í höndum þjóðarinnar og neitunarvald hans aðeins framlenging á því valdi. Ég er sammála þeirri túlkun forsetans. Þingræðið með tilheyrandi alræði framkvæmdavaldsins er slæm stjórnskipun. Þingið er í raun valdalaust. Á vorþinginu lagði Jón Bjarnason fram 2 frumvarpsbastarða til breytinga á kvótakerfinu. Enginn veit hverjir sömdu þessi frumvörp. það fæst ekki gefið upp en augljóst er að hagsmunaaðilar með Guðjón Arnar í fararbroddi hafa soðið þessi frumvörp saman. Guðjón Arnar Kristjánsson var kjörinn á þing til að berjast gegn kvótakerfinu. En barátta hans og hans manna gegn kvótakerfinu endaði þegar hann og hans fylgismenn á Vestfjörðum höfðu komið sér fyrir í aflamarkskerfinu.Og núna á að leika sama leikinn með strandveiðikerfið. Örn Pálsson er því að vonum sáttur. 

Hér þarf að spyrna við fótum og breyta fiskveiðistjórnarkerfinu án þess að hagsmunaaðilar hafi nokkuð um það að segja. Þessi aðferð að kasta inná þingið bastarði til málamynda er hneyksli. Og afgreiðsla alþingis á þessu máli öllu er þeim þingmönnum til minnkunar sem að því komu.  Ef forsetinn væri samkvæmur sjálfum sér myndi hann vísa þessum lögum til þjóðarinnar.  Og samfara þeirri þjóðaratkvæðagreiðslu ætti að gefa þjóðinni kost á að velja á milli kvótakerfis eða sóknardagakerfis við stjórn fiskveiða. Ekki þennan málamyndagerning Jóhönnu að þjóðin fái bara að velja á milli kvótabrasks ríkisstjórnar eða kvótabrasks kvótagreifa.

Gísli Baldvinsson, Eyjubloggari, er ekki heldur sáttur við þessa afgreiðslu. En er hann tilbúinn til að láta fara fram hlutlausa úttekt á þjóðhagslegum áhrifum kvótalaganna og þeim vísindalegu forsendum sem byggt er á?  Hingað til hefur engin slík úttekt farið fram. Fiskifræðingar Hafró njóta verndar stjórnmálastéttarinnar og þá má ekki gagnrýna. Samt höfum við dæmi í nágrenni við okkur þar sem friðunarkenningum hefur verið hafnað og árangurinn hefur verið þveröfugur á við það sem ICES og íslensku fiskifræðingarnir í Hafrannsóknarstofnuninni hafa haldið fra.  Reynsla Færeyinga, Norðmanna og Rússa segir okkur svart á hvítu að stefna Hafró er röng. Og svo vogar Jón Bjarnason sér að afhenda ICES úrslitavald varðandi leyfilegt aflamagn hér næstu 4 ár! Og skipar svo nefnd til að taka út reiknireglur Hafró sem í sitja þessir sömu menn og bjuggu til þessi líkön og vinna eftir þeim.  Er Jón svona heimskur eða trúgjarn? Hvar nema á Íslandi getur það gerst að menn séu látnir taka út eigin verk??

 

Geta nokkuð vel við unað

Jón Bjarnason er óhæfur ráðherra!

Ég var að hlusta á viðtalið við Jón Bjarnason, á Sögu í endurflutningi núna áðan um fiskveiðistefnu hans.  Ég hef áður sýnt fram á hversu gríðarlegt vald ráðherra fær samkvæmt þessu frumvarpi og því er frumvarpið réttnefnt ráðherrafrumvarp en ekki stefna ríkisstjórnarinnar og þar með meirihluta þingsins.  Það sem sló mig samt mest var hversu afdráttarlaust hann neitaði því að brottkast væri stundað á Íslandsmiðum í dag og í gegnum árin. Hvernig getur maðurinn fullyrt þetta þrátt fyrir að ótal sjómenn hafi stigið fram og lýst því gagnstæða? Ég var sjómaður og ég stundaði brottkast. Fyrstu árin vegna þess að settar voru reglur um lágmarksstærð, seinna vegna þess að aflamark var komið á og sjómenn og útgerðir neyddust til að henda fiski til að verða ekki lögbrjótar og svo náttúrulega til að hámarka aflahlutinn.  þetta var einföld hagfræði sem allir skilja vonandi, líka Jón Bjarnason og peyjarnir í ráðuneytinu hans. Í dag þegar útgerð hefur dregist saman og aflaheimildir færst á tiltölulega fáar hendur þá þora starfandi sjómenn ekki lengur að tala um brottkastið.  Sá sem gerði það fengi pokann sinn med det samme.  Hvers vegna vilja ráðherrar og þingmenn ekki viðurkenna þennan ágalla kvótakerfisins?  Og halda því fram að sá litli meðafli sem er leyfður í dag komi í veg fyrir brottkast er barnalegt í meira lagi. Menn verða að átta sig á því að óhjákvæmilegur fylgifiskur kvótakerfis er brottkast. Maður sem eignast kvóta í einni tegund eða leyfi til að veiða eina tegund, hann kemur bara með það að landi sem löglegt er, öllu hinu er hent.  Hér er stunduð margskonar útgerð til dæmis hrognkelsaveiðar, skötuselsveiðar, rækjuveiðar og strandveiðar. Öllum þessum veiðiskap fylgir mikill meðafli og meðafli er líka þorskur og ýsa, ekki gleyma því. Jón bjáni Bjarnason virðist halda að meðafli sé aðeins verðlitlar tegundir eins og keila, langa og hlýri eins og hann nefndi í þessu viðtali.

Og núna þegar stendur til að auka kvóta í þorski þá margfaldast það magn í öðrum tegundum sem verður hent. Það er bara svoleiðis

Það eru bara til 2 leiðir til að koma í veg fyrir brottkast.  Önnur er að hætta algerlega að stýra veiðum með kvótum, hin leiðin er að skylda útgerðaraðila til að koma fyrir eftirlitsmyndavélum um borð í hverju einasta fiskiskipi og beita síðan háum sektum við brotum á að hægt sé að skoða þær upptökur. Svona eftirlitsbúnaður er ekki dýr. Ég er ekki að tala um fjareftirlit í gegnum gervitungl. Ég er að tala um eftirlitskerfi eins og fyrirtæki nota. Þá myndi skipstjóri afhenda fiskistofu gögnin til skoðunar að aflokinni hverri veiðiferð og ef brotalöm verður á þá verði viðkomandi sviptur veiðileyfi. En er það svoleiðis alræðisþjóðfélag sem menn vilja? Ég vona ekki

Eins og allir vita, sem fylgst hafa með mínu bloggi þá vil ég taka upp blandaða sóknarstýringu. Ég held að veiðar geti í sjálfu sér ekki útrymt stofnum ef öll önnur skilyrði eru í lagi. Veiðarnar verða orðnar óhagkvæmar og sjálfhætt löngu áður en að því kemur. En umhverfisþættir geta auðvitað útrýmt tegundum, um það deilir enginn. Um leið og menn átta sig á þessu og hætta þessari skaðlegu aflamarksstýringu þá leysast öll hin vandamálin sjálfkrafa. Þá verður ekkert brottkast, þá verður ekkert löndunarsvindl,þá minnkar allur eftirlitskostnaður og tortryggni minnkar. Þá eflast sjávarbyggðir að eigin frumkvæði og þá eflist þjóðarhagur.  Vill ekki einhver berja Jón Bjarnason fyrir mig?  Össur, Pétur Gunnlaugs, Jón Stóri eða einhver bara????

Alræðisvald ráðherra Sjávarútvegsmála

Til gamans þá greindi ég hið nýja frumvarp Jóns Bjarnasonar með tilliti til hve oft orðið ráðherra kemur fyrir í textanum. Niðurstaðan var sláandi. Í 62 tilvikum veitir þetta frumvarp ráðherra vald til að setja reglugerðir eða beinlínis vald til beinna inngripa að eigin geðþótta.  Svona er nú komið fyrir þessu lága Alþingi í upphafi endurreisnar. Endurreisnar sem átti að verða í kjölfar allsherjarhruns íhaldsáratugarins! Finnst mönnum þetta í lagi? Hvar er kjarkurinn og viljinn til að breyta hér um stefnu? Eigum við að láta þessa fasista kúga okkur endalaust?

Frumvarp til laga um stjórn fiskveiða.

(Lagt fyrir Alþingi á 139. löggjafarþingi 2010–2011.)

1. Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra fer með forsjá, vörslu og ráðstöfunarrétt auðlindarinnar
2. Ráðherra skal, að fengnum tillögum Hafrannsóknastofnunarinnar, ákveða með reglugerð þann heildarafla sem veiða má á ákveðnu tímabili eða vertíð úr þeim einstökum nytjastofnum við Ísland sem nauðsynlegt er talið að takmarka veiðar á til að tryggja að veiðar fari fram með sjálfbærum og ábyrgum hætti
3. Ráðherra getur gripið til annarra jafngildra ráðstafana til að veiðar séu stundaðar með sjálfbærum og ábyrgum hætti.
4. Ráðherra er heimilt innan fiskveiðiársins að auka eða minnka leyfðan heildarafla einstakra botnfisktegunda.
5. ráðherra heimilt að auka hann eða minnka á meðan vertíð eða veiðitímabil varir
6. ráðherra heimilt að skipta úthlutuðum heildarafla í einstaka flokka og hluta sem hér segir:
       1.      Flokkur 1: Samningar um nýtingarleyfi á aflaheimildum.
       2.      Flokkur 2: Aflamagn sem úthlutað er án nýtingarsamninga sem ráðherra ráðstafar árlega í eftirtalda hluta:
                   a.      Strandveiðihluta, sbr. 10. gr.
                   b.      Byggðahluta, sbr. 14. gr.
                   c.      Leiguhluta, sbr. þessa grein.
                   d.      Línuívilnunarhluta, sbr. 15 gr.
                   e.      Bótahluta, sbr. 14. gr.
7. Ráðherra er heimilt að ákveða skiptingu úthlutaðs afla milli flokka 1 og 2 sem og hluta í flokki 2.
8. Ráðherra ákveður í reglugerð skiptingu magns af hverri fisktegund sem boðið er upp hverju sinni, hámarksmagn sem hver aðili getur boðið í og skiptingu milli tímabila, landsvæða og útgerðarflokka. Tekjur af leiguhluta skulu ráðstafast með sama hætti og tekjur af veiðigjaldi skv. 28. gr.
9. Ráðherra er heimilt að ráðstafa tilteknu magni úr leiguhluta til nýrra nýtingarsamninga, sbr. ákvæði til bráðabirgða VI.  
10. Ráðherra setur nánari reglur um framkvæmd þessarar greinar.
11. Ráðherra er heimilt að setja nánari reglur um skilyrði fyrir gerð þjónustusamninga og reglur er lúta að framkvæmd flutnings aflahlutdeilda og greiðslu gjalds.
12. Ráðherra er heimilt að ákveða að tilteknu magni skv. c-lið í flokki 2, leiguhluta, verði ráðstafað til opinberra stangveiðimóta enda komi leigugjald fyrir er taki mið af meðalleiguverði sl. sex mánuði fyrir viðkomandi tegund.
        
    Ráðherra setur frekari reglur um þessi atriði í reglugerð.
    Ráðherra er heimilt að ákveða að tiltekið magn skv. c-lið í flokki 2, leiguhluta, fari til frístundaveiða samkvæmt þessum tölulið enda komi leigugjald fyrir er taki mið af meðalleiguverði sl. sex mánuði fyrir viðkomandi tegund
13. Ráðherra setur frekari reglur um þessi atriði í reglugerð.
14. Ráðherra setur í reglugerð frekari skilyrði og reglur um frístundaveiðar, þ.m.t. um skil á skýrslum vegna veiða frístundaveiðibáta og á sjóstangaveiðimótum.
     
    Á hverju fiskveiðiári skal ráðherra ráðstafa þeim aflaheimildum sem tiltekið er í 5. mgr. 3. gr., a-lið í flokki 2, strandveiðihluta, til veiða með handfæri á tímabilinu frá 1. maí til 31. ágúst samkvæmt sérstökum leyfum Fiskistofu
15. Ráðherra setur nánari reglur um framkvæmd þessa
16. Ráðherra skal með reglugerð kveða nánar á um skiptingu landsvæða og aflaheimilda á tímabili og landsvæði. Þá skal ráðherra með reglugerð stöðva strandveiðar frá hverju landsvæði þegar sýnt er að leyfilegum heildarafla hvers tímabils verði náð.
17. Ráðherra er heimilt með reglugerð að banna strandveiðar á almennum frídögum.
    Tilkynna skal Fiskistofu um sjósókn fiskiskipsins í samræmi við reglur sem ráðherra setur
18. Ráðherra setur nánari reglur um framkvæmd strandveiða
19. Ráðherra skal þó setja reglur um leyfðan meðafla
    Þó er ráðherra heimilt að veita krókaaflamarksbátum leyfi til að stunda veiðar á botndýrum með þeim veiðarfærum sem til þarf, svo sem plógum og gildrum
20. Ráðherra setur nánari reglur um framkvæmd þessa
21. Ráðherra heimilt að ákveða skiptingu heildaraflaheimilda á milli flokka 1 og 2, sem og hluta í flokki 2. Jafnframt er ráðherra heimilt að úthluta aflahlutdeild á grundvelli aflareynslu síðustu þriggja veiðitímabila. Getur hann einnig við þá ákvörðun m.a. tekið mið af stærð eða gerð skips, veiðiaðferð, búnaði, svæðum, heimahöfn skips og útbreiðslu stofna
22. ráðherra heimilt að ákveða skiptingu heildaraflaheimilda á milli flokka 1 og 2, sem og hluta í flokki 2.
23. Jafnframt er ráðherra heimilt að ákveða aflahlutdeild einstakra skipa. Getur hann við þá ákvörðun m.a. tekið mið af fyrri veiðum, veiðiaðferð, stærð eða gerð skips, svæðum, heimahöfn skips og útbreiðslu stofna. Getur ráðherra bundið úthlutun samkvæmt þessari málsgrein því skilyrði að skip afsali sér heimildum til veiða á öðrum tegundum og að útgerð viðkomandi skips hafi gert samning við stjórnvöld um nýtingarleyfi á aflaheimildum.
24. Ráðherra er einnig heimilt að nota aðrar aðferðir við fiskveiðistjórn tímabundið á tegundum sem ekki eru bundnar ákvæðum um leyfðan heildarafla, enda liggi fyrir ákvörðun um að aflahlutdeildum verði ekki úthlutað.
     
    Á hverju fiskveiðiári skal ráðherra hafa til ráðstöfunar aflaheimildir sem nema allt að 12.000 lestum af óslægðum botnfiski
25. Í reglugerðum sem ráðherra setur skv. 3. og 4. mgr. skal kveðið á um hvaða botnfisktegundir komi til úthlutunar.
26. Ráðherra setur í reglugerð ákvæði um ráðstöfun aflaheimilda skv. 1. tölul. 1. mgr
27. Ráðherra setur í reglugerð almenn skilyrði fyrir úthlutun aflaheimilda skv. 2. tölul. 1. mgr. til fiskiskipa innan einstakra byggðarlaga
28. Einnig er ráðherra heimilt að setja reglur um að ekki sé heimilt að úthluta aflaheimildum til skipa sem fluttar hafa verið meiri aflaheimildir frá en þær heimildir sem fluttar hafa verið til skipanna á tilteknu fiskveiðiári.
29. Fiskiskipum er skylt að landa til vinnslu innan hlutaðeigandi byggðarlaga afla sem nemur í þorskígildum talið tvöföldu magni þeirra aflaheimilda sem þau fá úthlutað skv. 2. tölul. 1. mgr. og skal úthlutun til þeirra ekki fara fram nema að því leyti sem það skilyrði er uppfyllt samkvæmt nánari reglum sem ráðherra setur. Vinnsla telst í þessu tilfelli vera öll sú vinnsla fisks sem er umfram slægingu og ísun.
30. Heimilt er ráðherra að ráðstafa aflaheimildum skv. 2. tölul. 1. mgr. þannig að úthlutun aflaheimilda til byggðarlaga fari fram á sérstök byggðarlagsnúmer sem lúti sérstökum reglum
31.  Ráðherra skal setja reglugerð um framkvæmd þessarar greinar.
32. Ráðherra er heimilt í reglugerð að ákveða að takmörkun á heimild skv. 2. málsl. skuli í ákveðnum fisktegundum miðast við hærra hlutfall en 2% af heildaraflaverðmæti botnfiskaflamarks.
        
    Ráðherra getur að fenginni umsögn Hafrannsóknastofnunarinnar hækkað fyrrgreint hlutfall aflamarks í einstökum tegundum telji hann slíkt stuðla að betri nýtingu tegundarinnar.
33. Ráðherra getur ákveðið með reglugerð að fiskur undir tiltekinni stærð teljist aðeins að hluta með í aflamarki.
        
    Þá getur ráðherra ákveðið að afli á ákveðnum fisktegundum, sem fluttur er óunninn á erlendan markað, skuli reiknaður með álagi þegar metið er hversu miklu af aflamarki skips er náð hverju sinni. Skal álagið vera allt að 20% á þorsk og ýsu en allt að 15% á aðrar tegundir.
        
    Þá getur ráðherra ákveðið hámark á heildarmagn ýsu og steinbíts til línuívilnunar og jafnframt ákveðið að ýsu- og steinbítsafli skuli reiknast að fullu til aflamarks þegar því er náð. Ráðherra setur nánari reglur um framkvæmd þessa ákvæðis.
34. Ráðherra getur ákveðið skiptingu afla samkvæmt þessari heimild á tímabil. Heimild þessi er háð eftirfarandi skilyrðum:
        1.      Að aflanum sé haldið aðskildum frá öðrum afla skipsins og hann veginn sérstaklega og skráður.
        2.      Að aflinn sé seldur á viðurkenndum uppboðsmarkaði fyrir sjávarafurðir og andvirði hans renni til sjóðs, sbr. 3. mgr. 1. gr. laga nr. 37/1992, um sérstakt gjald vegna ólögmæts sjávarafla, með síðari breytingum.
35. Ráðherra getur í reglugerð ákveðið að skylt sé að vinna einstakar tegundir uppsjávarfisks til manneldis
36. Því aflamarki viðkomandi skips, sem eftir stendur þegar heimildir samkvæmt grein þessari og 19. gr. hafa verið nýttar og ekki hefur verið veitt á fiskveiðiárinu, er ráðherra heimilt að ráðstafa í flokk 2, skv. c-lið, leiguhluta, á næsta fiskveiðiári. Þetta skal gert að fenginni umsögn Hafrannsóknastofnunarinnar.
37. Skal ráðherra við upphaf fiskveiðiárs tilgreina í reglugerð þær tegundir sem um er að ræða. Við mat á heildarverðmæti aflamarks skal annars vegar miða við verðmætahlutföll einstakra tegunda á viðkomandi fiskveiðiári eða veiðitímabili, sbr. 23. gr., og hins vegar úthlutað aflamark einstakra tegunda á tímabilinu
38. Ráðherra skal með reglugerð ákveða í hvaða formi tilkynningar til Fiskistofu um flutning aflamarks skuli vera
39. Ráðherra er heimilt að setja nánari reglur um skilyrði fyrir gerð þjónustusamninga og víkja frá ákvæðum 1.–3. mgr. að því leyti sem þau lúta að framkvæmd flutnings aflamarks og greiðslu gjalds vegna hans.
40. Heimilt er Fiskistofu að víkja frá þessari takmörkun á heimild til flutnings á aflamarki vegna varanlegra breytinga á skipakosti útgerða eða þegar skip hverfur úr rekstri um lengri tíma vegna alvarlegra bilana eða sjótjóns, samkvæmt nánari reglum sem ráðherra setur.
41. Ráðherra er heimilt að setja nánari reglur um skilyrði fyrir gerð þjónustusamninga og víkja frá ákvæðum 1.–3. mgr. að því leyti sem þau lúta að framkvæmd flutnings aflamarks og greiðslu gjalds vegna hans.
42. Ráðherra er heimilt að setja reglugerð varðandi framkvæmd þessarar greinar.(19. gr)
43. Ráðherra getur sett nánari reglur varðandi framkvæmd laga þessara.
44. Útgerðarmönnum, skipstjórnarmönnum og kaupendum afla, svo og umboðsmönnum, útflytjendum, flutningsaðilum, bönkum, lánastofnunum og opinberum stofnunum, er skylt að láta ráðuneytinu eða Fiskistofu ókeypis í té og í því formi, sem ráðherra ákveður, allar þær upplýsingar sem unnt er að láta í té og nauðsynlegar eru taldar vegna eftirlits með framkvæmd laga þessara.
45. Ráðherra getur í reglugerð kveðið nánar á um framkvæmd tilkynningarskyldu
46. Ráðherra getur með reglugerð ákveðið að settur skuli, á kostnað útgerða, sjálfvirkur eftirlitsbúnaður til fjareftirlits um borð í fiskiskip.
47. Ráðherra er heimilt að mæla nánar fyrir um útreikning, álagningu og innheimtu veiðigjalds á grundvelli þessa kafla.
48. Ráðherra skal ákvarða veiðigjald komandi fiskveiðiárs samkvæmt þessari grein fyrir 15.
    júlí ár hvert.
49. Ráðherra er heimilt að taka tillit til mismunandi framlegðar útgerðarflokka við ákvörðun
    veiðigjalds, sbr. rekstraryfirlit fiskveiða sem Hagstofa Íslands reiknar og birtir.
                             
50. Á fiskveiðiárunum 2011/2012 til og með 2014/2015 hefur ráðherra til sérstakrar ráðstöfunar aflaheimildir sem nema 500 lestum af óslægðum þorski
51. Ráðherra setur frekari reglur um skilyrði fyrir úthlutun aflaheimilda samkvæmt þessu ákvæði.
     Þrátt fyrir ákvæði 7. gr. er á fiskveiðiárunum 2011/2012 til og með 2026/2027 heimild til framsals aflahlutdeildar háð samþykki ráðherra
52. Ráðherra skal fyrir hönd ríkissjóðs eiga forleigurétt á þeim réttindum sem eru andlag framsals
53. Ákveði ráðherra að nýta forleigurétt skal greiðsla fyrir réttindin miðast við annað tveggja, samningsverð eða viðmiðunarverð, samkvæmt reglugerð sem ráðherra setur í upphafi hvers fiskveiðiárs, hvort sem lægra reynist. Kostnaður ríkisins vegna forleiguréttar skal fjármagnaður af tekjum þess af veiðigjaldi.
54. Falli ráðherra frá forleigurétti skal það sveitarfélag þar sem framseljandi hefur lögheimili eiga forleigurétt á þeim réttindum sem eru andlag framsals. Ákveði sveitarfélag að nýta forleigurétt skal greiðsla fyrir réttindin ákvarðast á sama hátt og kveðið er á um í a-lið þessa ákvæðis.
55. Falli ráðherra, sem og sveitarfélag, frá forleigurétti skulu framseljandi og framsalshafi senda Fiskistofu beiðni um staðfestingu á heimild til framsals réttinda samkvæmt samningi um nýtingarleyfi
    Ráðherra getur ákveðið hvort hann ráðstafi forleigðri aflahlutdeild með nýjum nýtingarsamningi eða ráðstafi aflamarki í leiguhluta skv. 3. gr
56. Ráðherra skal setja á fót óháða nefnd sem úrskurða skal í ágreiningsmálum um verð í viðskiptum með aflaheimildir kjósi ráðherra eða sveitarstjórnir að beita forleigurétti sínum. Ráðherra setur reglugerð um framkvæmd þessa.
57. Ráðherra skal setja á fót óháða nefnd sem úrskurða skal í ágreiningsmálum um verð í viðskiptum með aflaheimildir kjósi ráðherra eða sveitarstjórnir að beita forleigurétti sínum. Ráðherra setur reglugerð um framkvæmd þessa.
58. Ráðherra skal skipa nefnd sem athuga skal mögulegar aðgerðir til að stuðla að frekari fullvinnslu sjávarafla hér á landi. Nefndin skal skila áliti sínu til ráðherra fyrir 1. desember 2011.

 

Afnám kvótakerfisins er eina lausnin

Engin sátt ríkir á neinum vígstöðvum um fyrirkomulag fiskveiða á íslandi. Þessu veldur kvótakerfið og þessi arfavitlausa umræða um auðlindaskatt á kvótann.  Menn eru löngu búnir að missa sjónar á grundvelli byggðar í landinu.  Þessum grundvelli var á einni nóttu kippt undan þúsundum manna þegar kvótalögin voru samþykkt. Núna 28 árum seinna, HEFUR STÖRFUM Í SJÁVARÚTVEGI FÆKKAÐ UM 10000,  ATVINNA OG ÞJÓNUSTA DREGIST SAMAN OG BÚSETUSKILYRÐI ALMENNT VERSNAÐ. 

Mikil byggðaröskun hefur orðið og mikil fjármagns tilfærsla úr sjávarútvegi yfir í fjármagnsbrask á vegum eigendanna. En verstu afleiðingarnar eru samt vonleysið um að þetta verði nokkuru sinni lagað.  Ástæðan er skilningsleysi stjórnvalda og aðgerðarleysi gegn samsöfnun valds í sambandi við uppkaup á kvóta og sameiningu fyrirtækja í sjávarútvegi á síðustu 15 árum.Þessi samansöfnun aflaheimilda hefur fært eigendum 10 stærstu sjávarútvegsfyrirtækjanna gífurleg völd í þjóðfélaginu. Og það sem verra er, þessir menn kunna ekki með þau að fara. Við sjáum hvernig Þorsteinn Már heldur Eyjafjarðarsvæðinu í helgreipum atvinnukúgunar. Við sjáum hvernig Guðmundur í Brim hagar sér eins og argasti umbreytingafjárfestir þegar hann sölsar undir sig kvóta og braskar með hann.  Þessi maður á engan rétt. Hann byggir auð sinn á því að hafa sölsað undir sig þrotabú stærsta sjávarútvegsfyrirtækis á Vestförðum, Básafells. Það var þjófnaður fyrir opnum tjöldum og framinn með fulltingi stjórnvalda. Vestfirðingarnir trúðu ekki að kvótinn væri kominn til að vera.  Þeir áttuðu sig ekki á verðmæti kvótans fyrr en löngu seinna.  Enn í dag fær Guðmundur í Brim að auka við eign sína í kvóta og nú með því að eignast ráðandi hlut í Vinnslustöðinni í Vestmannaeyjum. Hvenær er nóg nóg? Það er löngu tímabært að samkeppnisyfirvöld skipti upp þessum stóru fyrirtækjum. Þau fara gegn almannahagsmunum. Eru samkeppnishamlandi og hafa gengið sóðalega um fiskimiðin í skjóli nýtingar einkaréttar.

Núna er loksins að rofa til í hausi fiskifræðinga á Hafró og þeir eru farnir að viðurkenna reikniskekkjur upp á hundruð þúsunda tonna. Í netarallinu sem nú stendur yfir er að finnast stórfiskur sem var ekki til í bókhaldi stofnunarinnar. Núna er lag til að afnema kvótakerfið með einni atkvæðagreiðslu á þingi.

Til þess að sátt náist um fiskveiðistjórnunina þarf að afnema kvótakerfið og alla þá mismunun og spillingu og sóun sem því hefur fylgt. Almenningur þarf að hætta þessu gaspri um auðlindaskatt á kvótann.  Með slíku tali eru þeir óbeint að ganga erinda kvótagreifanna og styrkja eignarhald þeirra á fiskinum í hafinu.  Og þetta fyrirkomulag hentar líka spilltum stjórnmálamönnum sem vilja nú fá að braska með kvótann. því allar þessar hugmyndir um sölu veiðileyfa er ekkert nema brask. Nema að núna vilja pólitíkusar hafa puttana í braskinu. Jón Bjarnason vill bara efla völd ráðherra í sambandi við þessar svokölluðu umbætur sem hann hefur innleitt. Þær eru náttúrulega engar umbætur heldur spilling undir yfirvarpi jöfnunar.  Þetta þarf allt að afnema. 

Ef fólk bara áttar sig á öllu því sem við náum til baka við afnám kvótakerfisins þá hætta menn að styðja þessar arfavitlausu fyrningarleið Samfylkingar og Vinstri grænna. Kvótinn var settur á af illri nauðsyn skulum við segja, nú er ekki lengur þörf á slíku kerfi og því  á að leggja það niður. Við þá lagasetningu skapast engin skaðabótaskylda eins og hugsanlegt er við fyrningarleiðina.

Og auðvitað verður hægt að setja ný lög sem tryggja hagkvæma nýtingu þeirra hlunninda sem eru í hafinu.  ÞAÐ EFAST ENGINN UM ÞANN RÉTT LÖGGJAFANS.

 

Brottkastið í ESB landinu

Við sem gagnrýnt höfum kvótakerfið allt frá upphafi höfum alltaf bent á hið innbyggða brottkast sem aðalrökin gegn kerfinu. Í 30 ár hafa hagsmunaaðilar og fiskifræðingar og ónýtt eftirlitskerfi alltaf reynt að fela þennan ágalla kerfisins og gert lítið úr honum. Á Íslandi hafa engar alvöru rannsóknir farið fram á umfangi brottkasts. Ég er sannfærður um að þeir sem ábyrgð bera kæra sig ekki um að vita hið sanna.  Hins vegar bárust af því fréttir síðast liðið sumar að gerð hefði verið könnun á brottkasti í Norðursjó og var talið að allt að einni milljón tonna af fiski sé þar hent árlega vegna kvótakerfisins.  Vegna þess að bannað er að koma með smáfisk að landi og vegna takmarkana á því sem má veiða þá henda sjómenn verðminnsta fiskinum. Og þeir sem bara eiga kvóta á einni tegund , henda öllum meðafla. Þannig virka þessi kvóta og aflamarkskerfi í praxis. Það er nefnilega munur á að hanna kerfi á teikniborði eða í reiknilíkani eða hvernig það virkar í raunveruleikanum.

Fyrir 30-40 árum þegar ég var á togurum sem sigldu með aflann til Englands og Þýzkalands, þá vakti það sérstaka athygli okkar, allur sá smáfiskur sem seldur var á markaðinum og kom úr Norðursjó. Þetta voru allt niður í 25 cm pöddur eða lítið meira en hausinn. Þennan afla hirtu menn þá og gerðu sér fé úr. Núna sézt ekki smáfiskur á mörkuðum í ESB löndum, þökk sé kvótakerfinu þeirra. Milljón tonna árlegt brottkast eru margir fiskar. Það er nefnilega svo blekkjandi að tala um tonn.  Það á að tala um stykki. Í 1 tonni af meðalstórum fiski eru kannski 150-200 fiskar en í 1 tonni af brottkasti eru 500 til 2000 fiskar, allt eftir tegund veiðafæris.

Brottkastið er innbyggt. Það er eingöngu hægt að koma í veg fyrir svona umfangsmikið brottkast með því að afnema kerfið.  Þar er rót vandans. Fyrir utan beina fjárhagslega hagsmuni af að koma ekki með verðlítinn smáfisk að landi þá er það ekki síður vegna plássleysis um borð  í skipunum sem smáfiski er hent. Þegar afla er landað á markað, þá fæst alltaf hæst verð ef fiskur er flokkaður um borð í veiðiskipinu. Til þess að flokka almennilega þá þarf kannski að hafa 10 kör undir í einu. Allir sem hafa verið á sjó vita að hönnun lestarrýmis í íslenskum veiðiskipum býður ekki upp á slíkt. Þess vegna gera menn bara það sem best er í stöðunni og henda smáfiski og meðafla. Þannig verður vinnan þolanleg og menn hámarka sín laun til skamms tíma litið.  Og þetta plássleysi sem hvetur til brottkasts á ísfiskveiðiskipum og dagabátum á jafnt við um vinnsluskipin.  Þar er afskurði, hryggjum og hausum hent 

Þetta verða reglustikufræðingarnir og stjórnmálamennirnir að skilja til að geta tekið upplýstar ákvarðanir.  Kvótakerfið hefur verið varið með því að vísa til vísindalegra raka fiskifræðinga. En á þessu er bara sá stóri hængur að vísindin gera sjaldan ráð fyrir mannlega þættinum. Enda væru það varla vísindi eða hvað!! 

Fiskveiðar eru 90% mannlegur þáttur og 10% vísindi.
Þess vegna verðum við að hafa kerfi sem tekur mið af því.

Við inngöngu í ESB þá mun brottkastið verða viðvarandi vandamál því engar líkur eru á að ESB afnemi kvótastýringu fiskveiða