Er löglegt að veðsetja sama fiskinn tvisvar?

Jón Steinsson hagfræðingur, er enn við sama heygarðshornið í nýjum pistli á sorpritinu Pressan.is  Jón vill halda í framsalið og veðsetningu veiðiheimilda.  Þær telur hann grundvöll þess hagræðis sem sé í greininni! 

Í stuttu máli eru bönn við framsali og veðsetningu uppskrift að óhagkvæmum sjávarútvegi til lengri tíma og þannig uppskrift að mun minni hagsæld á Íslandi en annars gæti orðið. Ég hvet stjórnvöld eindregið til þess að hverfa frá hugmyndum um þessi bönn.

Hér er mikill misskilningur á ferð. Skoðum þetta nánar. Framsalið skapar vissulega tekjur fyrir þann sem leigir eða selur frá sér aflaheimild en hvaðan eru þeir peningar teknir? Hvergi nema úr greininni sjálfri. Þar af leiðir að hagkvæmnin er engin fyrir greinina í heild en sá sem græðir er sá sem fékk úthlutað endurgjaldslaust úr sameiginlegri auðlind.  Þ.e KVÓTAGREIFINN!  Í þessu sambandi verður að hafa í huga að árlega eu útgerðum úthlutaður kvóti endurgjaldslaust til eins árs í senn. Það má ekki blanda umræðunni um braskið saman við úthlutun á veiðiheimildum.

Næst skulum við skoða veðsetninguna á kvótanum. Ég sé ekki betur en hér hafi sami fiskurinn verið veðsettur tvisvar. Í fyrsta lagi veðsetur útgerðarmaðurinn þær aflaheimildir sem hann hefur yfir að ráða og síðan veðsetur fiskverkandinn sama fisk gegn fyrirgreiðslu í sínum viðskiptabanka.  Er þetta löglegt? Og ef við erum sammála um að þetta sé ólöglegt þá er engin hagkvæmni eða hagræðing fólgin í kvótakerfinu og því ber að leggja það niður strax.  Ekki hefur það gagnast við uppbyggingu fiskstofna. Svo mikið er víst!

Í dag eru það leiguliðarnir og sjómennirnir sem borga þessa meintu hagræðingu

Hvenær ætla hagfræðingar að átta sig á að kvótakerfið er aðeins hagkvæmt fyrir þann sem nýtur verndar einokunarinnar.  Er það einhver markaðsleg lausn að úthluta gæðum frítt til fárra útvalinna meðan aðrir þurfa að greiða fúlgur fjár til að taka þátt í samkeppninni?  Það held ég ekki. Velgengni í útgerð á að byggjast á dugnaði skipstjóra og áhafnar fyrst og fremst, ekki kvótastöðu útgerðar. Og veðandlag útgerðar á eingöngu að vera í formi skipa og annarra fasteigna. Það á ekki að vera hægt að búa til óefnislegar eignir eins og óveiddan fisk til að búa til peninga. Það þjónar engum nema bönkunum. Og bankarnir vissu að þeir voru að lána tvisvar gegn sama veði. Því afurðalánin voru veitt gegn sama veði og lá að baki kvótanum. Þess vegna eiga bankarnir að taka á sig skaðann af lækkuðu veðhæfi þegar kvótakerfið verður afnumið sem verður að gera til að við getum staðið undir afborgunum af þessum óheyrilegu gjaldeyrisskuldum Ríkissjóðs.